Tarikat Âdâbı

Abstract

Tarikatlar, ortaya çıkışlarından bu yana İslam kültür birikiminin temel unsurlarından birini teşkil etmiş, inanç, düşünce, ahlak ve sanat alanında büyük hizmetler ortaya koymuşlardır. Bunun bir sonucu olarak da zaman içerisinde hizmet tarzları ve eğitim şekilleri farklı olan birçok tarikat ortaya çıkmıştır. Bu tarikatlar bir taraftan İslam dininin yayılmasına ve fetih hareketlerinin devam etmesine katkı sağlamışlar diğer taraftan da insanların ruh ve mana dünyalarını beslemiş ve onları olgun birer mü’min haline getiren kurumlar olmuşlardır. Bu özelliklerinden dolayı tarikatlar İslam dünyasında hızla yayılmışlardır. Bu süreç Osmanlı devletinde de kendini göstermiş ve birçok tarikat Osmanlı devletinde yayılma alanı bulmuştur. Bu müesseseler, insanları manevi yönden eğiten, ruh ve gönül dünyasını tamir eden, ona gerçek huzur yolunu gösteren bir anlayışla hareket etmişlerdir. Bu terbiyeyi almış insanlar da almış oldukları bu manevi eğitimin bir gereği olarak, yaşadıkları cemiyete maddi-manevi katkı sağlamışlar. Toplumun huzurunu bozacak, insanlara zarar verecek, kamu düzenini bozacak her türlü işten uzak durmuşlar, aksine bu ahlaki ve manevi eğitimi almış olanların her birisi, bulunduğu yerde adeta birer asayiş görevlisi gibi hareket etmiştir. Geldiğimiz noktada belli bir ahlakî ve manevî terbiye almamış insanlar, kendisi, ailesi, çevresi ve yaşadığı toplumla sorunlu hale gelmişlerdir. Bu insan tipi, nerdeyse kendisine, ailesine, çevresine ve memlekete zararlı bir duruma gelmiştir. Bunun önüne geçmenin en etkili yollarından bir tanesi de modern eğitim ile beraber, insanımızın kalbine Allah korkusu yerleştirecek ruh ve mana eğitimi vermekten geçmektedir. Elimizdeki bu çalışma, almış olduğu ahlaki ve manevî terbiyenin de etkisiyle bulunduğu her yerde adalet, hakkaniyet, Hakk’a ve halka hizmet anlayışıyla hareket eden, cemiyete kişiliği, karakteri ve ruhu sağlam insanlar yetiştirmiş bu müesseselerin ahlakî ve manevî terbiye metotlarını yeniden hatırlatarak, insanların birbirlerine güvendiği, rahat ve huzur içinde yaşadığı daha güzel bir gelecek kurma adına küçük bir çaba ve gayret sunmaktadır.