Arap Edebiyatında Eşkiya Şairler: Cahiliye Döneminden İlk Abbasîler Dönemine Kadar

Abstract

ÖZET: Arap yarımadasında Cahiliye döneminden ilk Abbasîler dönemine kadar toplumdaki siyâsî, sosyal ve ekonomik durumların yarattığı problemler sonucunda eşkıya şairler türemiştir. Bu eşkıyalardan bazıları ortak mülkiyeti ve sosyal adaleti savunmuşlar ve elde ettiklerini fakirlerle paylaşmışlardır. Diğer bir kısmı ise daha çok kendi menfaatleri doğrultusunda hareket etmişlerdir. Çölü mesken tutan bu eşkıya şairler düşüncelerini gerçekleştirmek için zenginlere ve ticaret kervanlarına baskın düzenlemişlerdir. Sadru’lİslam döneminde İslamiyet’in gelişiyle birlikte toplumda gerçekleştirilen iyileştirmeler sonucunda eşkıyalık hareketlerinde önemli ölçüde bir yavaşlama olmuşsa da Emevîler ve Abbasîler döneminde tekrar yükselişe geçmiştir. Bu çalışmada Cahiliye döneminde ortaya çıkan, Sadru’l-İslam döneminde yavaşlayıp Emevîlerle birlikte tekrar hortlayan ve Abbasîler döneminde farklı bir mecrada devam eden eşkıya şairler hareketi incelenmiş, biyografileri hakkında bilgi verilerek şiirlerinden örnekler verilmiştir.

ABSTRACT: In Arabian Peninsula, bandit poets were derived as a result of problems which are created by political, social and economical situations in society from Ignorance period to the first Abbasids period. Some of these bandits defended collective ownership and they shared what they got with poor people. Another part of them acted more according to their own benefits. These bandit poets who dwelled the desert raided to rich people and trade caravans to make their own thoughts real. Although there was substantially a deceleration in banditry movement as a result of restoration which is carried out in society with the advent of Islam in Sadru’l Islam period, it passed on the rise again in the Umayyads and the Abbasids period. In this study, bandit poets movement which occurred in Ignorance period and slowed down in Sadru’l Islam period, resurged with the Umayyads and continued in a different conduit in the Abbasids period was examined and some examples of their poems were given by giving information about poets’ biographies.