Edebîyaté Kırdkî (Zazakî) de mewlid ù Mehemed ‘Elî Hunî

Abstract

Zazacada yazılı eser bırakmış çok az insan vardır. Bu ender insanlardan biri de Palu yöresinde ikamet eden Mehmet Alî Öztürk'tür. Öztürk’ün yazdığı eserleri tespit etmek, onları çeşitli yönlerden değerlendirmek üzere böyle bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Zaza edebîyatında mevlidin öneminin ortaya çıkartılması ve yöremizde yaşayan Mehmet Alî Öztürk’ün Zazaca yazdığı mevlitlerinin bilimsel literatüre kazandırılmasıdır. Bu doğrultuda Zaza edebiyatında bugüne kadar yapılmış mevlid çalışmaları incelenmiştir. Bu güne kadar bu sahada yapılmış çalışmalar dergilerden, kitaplardan, gazetelerden araştırılmıştır. Bunlarin bir bölümüne bu tez çalışması içerisinde yer verilmiştir. Tezin hazırlanması sırasında yazarın eserlerinde vermek istediği mesajı daha iyi anlamak adına yazar Mehmet Ali Öztürk’le zaman zaman görüşülmüşve kendisiyle mülakat yapılmıştır. Bu sayede onun edebiyatımızda gerçekleştirmek istedikleri bizzatihi birinci ağızdan aktarılmıştır. Bu çalışma hazırlarken mevlidin tanımıyla başlanmiş, mevlidin dünya ve Zaza edebiyatındaki yeri ortaya konulmuştur. Ayrıca bu çalışmada özellikle üzerinde durmak istediğimiz mevlit yazarı Mehmet Ali Öztürk’ten bahsedilmiştir. Onun hayatını edebi kişiliğini ele aldıktan sonra bu güne kadar yazdığı mevlitlere yer verilmiştir. Bu mevlitlerde olan yabancı kelimelerin açıklamasını yine Zazaca yapılmıştır. Sonuç olarak Zazaca alanında ortaya konulmuş böyle nadide eserlere rastlayıp bunları yazıya geçirmek oldukça önemli görülmüştür. Zazacanın günümüzde karşı karşıya olduğu yok olma tehlikesi karşısında bu yazılı eserlerinbilimsel literatüre kazandırılması ve tanıtılması dilin yaşamı ve gelişimi için oldukça önemlidir.

In this paper, the place of mawlid in Zaza literature, its historical evolution and the importance of the mawlids, which were written by Mehmet Ali Özturk in the literature, have been handled. There are few people, who have works, in Zazaki Language. One of these people is Mehmet Ali Ozturk who lives in Palu. In this work, I intended to evaluate the works of Ozturk in terms of defferent aspects. Therefore, I have examined the mawlid works which are written up to now in magazines, books and newspapers. I pointed out these works directly or by reference in our writings. I have spent effort to make this work as original as possible. In order to answer the question in my mind, I have talked to Mehmet Ali Ozturk face to face and made an interview with him. As a result of this fact, I learned what he aims to achieve in Zazaki literature. While preparing my work, I started with the definition of mawlid then I mentioned the place of mawlid in the world literature and the course of mawlid in Zazaki language. Lastly, I talked about Mehmet Ali Öztürk, his personality in the literature and his mawlid works. I have explained the foreign words in Zazaki language. Finally, it is important to meet this kind of works and to write this works in written language. It is also crucial to reveal this works to make them widespread in public for life and development of the language.