Tehlilê Diwanê Arçugi

Abstract

XULASA: Ina xebat kıtabê Diwanê Arçugi ê Mala Faruq Baynali ser vıraziyaya. Xebat dı Diwanê Arçugi hetê muhtewa ra tehlil u tetqiq biyo. DestpêkerdıĢê tezi dı mewzuyê xebat, hedefê xebat, huduyê xebat, ehemiyetê xebat u metodê xebat ser melumat diyayo. Dıma behsê cuyayiĢê Ģairi, Ģexsiyetê ey o edebi u eseranê ey biyo. Qısımê yoyın ê xebat dı mefhumi ki derheqê din dı yi bınê sernuĢteyê “Din” dı, qısımê dıyın dı mefhumi ki alaqadarê heyato sosyal dı yi bınê sernuĢteyê “ġar” dı, qısımê hiriyin dı mefhumi ki besteyê mefhumê beĢeri dı yi bınê sernuĢteyê “Ġnsan” dı, qısımê çarın dı zi mefhumi ki alaqayê inan u tebieti esto bınê sernuĢteyê “Tebiet” dı tehlil biyi. Xebat dı vercu derheqê edebiyatê klasiki, alaqayê din u tewırê klasiki dı melumat diyayo. Dıma Zazaki dı ehemiyetê edebiyatê klasiki u ıno tewır dı ê eseri ki nusiyayi behsê inan biyo. Derheqê mefhuman dı melumati diyayi, baci ıni mefhumi alaqadari kamci beyitanê ê beyiti tefsir biyi.

ÖZET: Bu çalışma Malla Faruk Baynal‟ın Diwanê Arçugi kitabı üzerinedir. Çalışmada Diwanê Arçugi içerik yönünden tahlil ve tetkik edilmiştir. Tezin giriş kısmında çalışmanın konusu, çalışmanın hedefi, çalışmanın çerçevesi, çalışmanın önemi ve çalışmanın metodu üzerine bilgi verilmiştir. Ardından şairin hayatı ve edebi kişiliği ve eserleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde, “Din”; ikinci bölümünde, “Toplum”; üçüncü bölümünde, “insan”; dördüncü bölümünde “Tabiat” ana başlıkları altında alt başlıklar verilmiştir. Çalışmada öncelikle klasik edebiyat ve klasik edebiyatın din ile ilişkisi ve klasik türler üzerine bilgiler verilmiştir. Ardından Zazaca da klasik edebiyatın önemi ve bu türde yazılmış bugüne ulaşmış eserler hakkında bilgi verilmiştir. Kavramlar hakkında bilgiler verilmiş, ardından kelimelerin alakalı olduğu beyitler yorumlanmıştır.

ABSTRACT: This study is about Mullah Faruk Baynal's book Diwanê Arçugi. In the study, Diwanê Arçugi has been analyzed and analyzed in terms of content. In the introduction part of the thesis, the subject of the study, the aim of the study, the framework of the study, the importance of the study and the method of the study are given. Then the life and literary personality of the poet and his works are emphasized. In the first part of the study, “Religion”; in the second part, “Society”; in the third part, “Human”; in the fourth part, subheadings are given under the main headings of “Nature”. In the study, first of all, information on classical literature and its relationship with religion and classical genres is given. Then, information was given about the importance of classical literature in Zazaki and the works written in this genre that have survived to this day. Information about the concepts is given, and then the couplets related to the words are interpreted.