Risk ve Belirsizlik İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerinde Ampirik Uygulama

Abstract

ÖZET: Gelişmekte olan ülke konumundaki Türkiye ekonomisinde, hedeflenen ekonomik büyüme ve bu büyümenin sürdürülebilirliğini devam ettirebilmenin oldukça zorlaştığı bilinmektedir. Bu bağlamda hem siyasi faktörler hem de jeopolitik konumun getirmiş olduğu risk ve belirsizlikler, ekonomik büyümeyi engellemektedir. Ayrıca politika yapıcılarının savaşlar, darbeler, terör olayları ve doğal afetler gibi ülke ekonomilerinin temel dinamiklerini etkileyecek olaylara karşı hazırlıklı olmaları ve sonrasında bu risk ve belirsizlik ortamında rasyonel ve tutarlı ekonomi politikaları oluşturulmaları önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, elde edilen verilerlere dayanarak ekonomik, politik ve jeopolitik risk ve belirsizliklerin Türkiye ekonomisinin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışmada, Jeopolitik Risk Endeksi (GPR), Kredi Temerrüt Swapı (CDS) ve Küresel Ekonomi Politika Belirsizliği (GEPU) Reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (RGSYİH), İstihdam (IST) ve Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu (GFC) verileri kullanılmaktadır. Analizde, Augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) ve Zivot-Andrews birim kök testi kullanılmaktadır. Diğer taraftan kısa ve uzun dönemli ilişkiyi açıklayabilmek için ARDL modeli de kullanılmaktadır. Çalışmanın sonunda Toda-Yamamoto (1995) yöntemiyle seriler arasındaki nedenselliğin yönü araştırılmaktadır. Yapılan ARDL sınır testi sonucuna göre %5 ve %10 önem düzeyinde RGSYİH ile İST, GFC, GPR, CDS ve GEPU değişkenleri arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisinin olduğu görülmektedir. Son olarak İST ile CDS, GFC ile CDS, ve GEPU ile GFC arasında çift yönlü, GFC’den İST’e ve RGSYİH’dan GFC’ye tek yönlü, GPR’den RGSYİH, GFC ve GEPU’ya doğru tek yönlü ve anlamlı bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır.

ABSTRACT: In the Turkish economy, which is a developing country, it is known that it has become quite difficult to maintain the targeted economic growth and sustainability of this growth. In this context, both political factors and the risks and uncertainties brought about by geopolitical location are hindering economic growth. Moreover, it is important for policymakers to be prepared for events that will affect the fundamental dynamics of national economies such as wars, coups, terrorist incidents and natural disasters, and then to formulate rational and consistent economic policies in this environment of risk and uncertainty. The aim of this study is to examine the effects of economic, political, and geopolitical risks and uncertainties on economic growth in the Turkish economy, based on the data obtained. The study utilizes the Geopolitical Risk İndex (GPR), Credit Default Swap (CDS), Global Economic Policy Uncertainty (GEPU) indices, Real Gross Domestic Product (RGDP), Employment (IST) and Gross Fixed Capital Formation (GFC) data. In the analyses, unit root tests such as the Augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP), and Zivot-Andrews unit root tests are used. On the other hand, the ARDL model is also used to explain the short- and long-term relationships. At the end of the study, the direction of causality between the series is investigated using the Toda-Yamamoto (1995) method. According to the results of the boundary test, long-term cointegration relationships are observed between RGDP and the variables IST, GFC, GPR, CDS, and GEPU at the 5% and 10% significance levels. Finally, there is a bidirectional and significant causality between IST and CDS, between GFC and CDS, and between GEPU and GFC, as well as a unidirectional and significant causality from GFC to IST, from RGDP to GFC, and from GPR to RGDP, GFC, and GEPU.