Eğitimde Fırsat Eşitliği Politikalarının Değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET: Bu çalışmada Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze kadar eğitimde fırsat eşitliğine katkı sunan politikalar değerlendirilmiştir. Amaç, eğitimde fırsat eşitliği sağlamaya yönelik uygulanan politikaların sonuçlarının ve mevcut durumun değerlendirilerek politik önerilerde bulunmaktır. İkinci bölümde kamu politikası kavramları, kamu politikalarının oluşum süreci ve kamu politikalarına etki eden aktörler ele alınmıştır. Üçüncü bölümde eğitim fırsat eşitliği ve eğitim hakkının ulusal ve uluslararası dayanakları incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise eğitimde fırsat eşitliği politikalarının oluşum süreci ve sonuçları; Millî Eğitim Şûraları, kalkınma planları, PISA, TIMSS ve TÜİK veri setleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Türkiye’de bölgeler arasında yaşanan sosyoekonomik ve kültürel farklılıklar, dil ve cinsiyet gibi etkenler fırsat eşitliğini olumsuz etkilemektedir. Bu etkenlerle birlikte coğrafi şartlar da eğitime erişimi zorlaştırmaktadır. Yıllardır devam eden bu sorunlar; ekonomik koşullar ve siyasi istikrarsızlıklar sebebiyle günümüze taşınmıştır. Son yıllarda uygulanan politikalar ve zorunlu eğitim süresinin artması ile birlikte cinsiyet fark etmeksizin eğitime erişim noktasında ciddi mesafe alınmıştır. Ancak bölgeler arası eğitime erişim ve akademik başarıda fırsat eşitsizliğinin devam ettiği görülmektedir. Genel anlamda eğitime erişim oranlarının artması nitelikli eğitimin ve eşitliğin sağlandığı anlamına da gelmemektedir.

ABSTRACT: In this study, policies that contribute to equality of opportunity in education from the foundation of the Republic to the present have been evaluated. The aim is to make political recommendations by evaluating the results and current situation of policies applied to ensure equal opportunity in education. In the second, the concepts of public policy, the formation process of public policies, and the factors affecting public policies are discussed. In the third part, equal opportunity in education and national and international bases of the right to education are analyzed. In the fourt part, the formation process and results of equal opportunity policies in education; National Education Councils, development plans were evaluated using PISA, TIMSS and TUIK data sets. The factors such as socio-economic and cultural differences, language, and gender among Turkish regions have a negative impact on equal opportunities. With these factors, geographical conditions in Turkey also make education difficult. These ongoing problems for years continue to be in effect today because of economic conditions and political instability. With the increase in the duration of compulsory education and the policies implemented in recent years, significant progress has been made in terms of access to education, regardless of gender. However, it is seen that the inequality of opportunity in access to interregional education and academic success continues. In general, the increase in the rate of access to education does not mean that qualified education and equality are provided.