أثر كالم العرب في توجيه التحليل النحوي عند أعالم المفسرين األندلسيين (ب ن عطية وأب و حي ان أنموذجا)

Abstract

ÖZET: Çoğu Endülüs'ün yıkılışı sırasında diğer değerli bilimler gibi kaybedilmiş ya da yakılmış değerli yazılar arasında tercüme ve biyografi kitaplarında Endülüs'ün müfessirlerinin pek çok ismini özellikle iki büyük İmamın başındaki iki değerli yorumlarını sunmuş bulunuyoruz. Onlar: Veciz Muharrir İbn-i Endülüsi (541 H). El-Bahru’l-Muhit Ebu Hayyan Endülüsi (745 H). Bu iki müfessir, ayeti kerimelerin tahlili esnasında gramer ve dilbilim meselelerinin çoğuna dikkatlerini yönelttiler. Ancak gramer ve lügat kitaplarını basan matbaacılar onlar üzerine baskın çıktılar. Onlar, gramercilerin ashabı tercihin ve cevap verenlerin görüşleriyle ayrıca nahiv ve lügat meselelerinde müfessirler arasında çıkan ihtilaflarla övündüler. Özellikle de, Ebu Hayyan’ın tefsiri ki; kesinlikle gramer ve dilbilim niteliğindeki tefsirlerin en mühim görüşlerinden sayılır. Onun Muhit isimli kitabına dalan her kimse, en değerli dilbilgisi ve dilsel incileriyle, yorumlamadaki değerini ve sahibinin üstünlüğünü azaltmadan ve bu büyük bilime hükmederek ortaya çıkar. Beni onların genişliğine daldırmamı ve özellerinden vazgeçmemi sağladı. İçeriklerinde çalışmalarına ve incelemelerine odaklandı. "Endülüs Tercümanlarının Bayraklarında Dilbilgisel Analizin Rehberliğinde Arapların Konuşmasının Etkisi" diye isimlendirdiğim doktora tezi için bilimsel materyali çizeceğim kaynak olmamı sağladı: Bu iki kitabı okuduktan sonra onları kaybettiklerini gördüm ve Arap şiirinin sözlerindeki zenginliklerini fark ettim. Gerekçelendirmek ve güçlendirmek için tercümana başvuran bir rehber olarak, tercüme boyunca rehberlik sırasında tercümanın dayandığı iç ve dış bağlamın öğelerini bulmak için başka bir yanıt ve zayıflamadığını gösteren bir kılavuz olarak ilan ettim. Bu makalenin dışa aktarılması, analiz edilmesi ve sınıflandırılmasında Arapların sözlerinin alıp verme hususundaki etkisi açıktır. Araştırmacılar tarafından gramer, lügat ve edebi ilimlerle, Kur'an ve tefsir ilimlerindeki farklılıklarda Muharrir ve Muhitten çok hazzı olmasına rağmen, Arap kelamının bütün yönleriyle alma ve verme hususunda gramer analizi yönünden eserini beyan böyle değildir. Bununla birlikte, sadece bir avuç araştırma bu yönlerden birini mahcup bir şekilde ele almıştır. Dış değerlendirme, analiz ve sınıflandırmaya dayanan araştırmanın niteliği, istenen sonuçlara ulaşmak için tanımlayıcı analitik yöntemi benimsemeyi umuyorum ve bu araştırmanın seçiminde aşağıdakileri içeren bir takım hedefler belirledim: - Muharrir ve Muhitte bulunan Arapça kelimelerin bolca yazılmasının ve sınıflandırmanın ve istenen sonuçlara ulaşmak için yapılan analizin vurgulanması. - Hem İbn Atiyye hem de Ebu Hayyan'ın tarzını ve Arapların sözlerinden delil getirme yollarını bilmek ve bunları yorumlamak. - Arap kelamının gramer yönünün tanıtılmasındaki etkisi ve ayetlerin ve tahlillerinin yönlendirilmesi esnasında reddinin ifadesi. - "Gramer ilmi" olarak adlandırılan bu yüksek ilim binasına bir yapı taşı eklemek. - Endülüslü müfessirlerin kendilerine has görüşlerinin olduğu ve yalnızca Doğu'dan gelenlere aktarmadıklarını beyan.

ABSTRACT: The book of biographies and characters have mentioned of many names of the Andalusian interpreters scholars, their publications had been lost or burned as others of different science when Andalusia had lost. Among their precious works, we have received two great valuable interpretations for two great scholars who have been witnessed as great Imams in various sciences specially in the grammar and interpretation. These two books are Al-Muharrar Al-Wajeez of Ibn Atteiyah Al-Andalusi (541H), and Al-Baher Al-Muheett of Abu Hayyan Al-Andalusi (745H). Those two interpreters have been exposed to many grammatical and linguistic issues during the analysis of the holy verses. Also supported in the views of grammarians leaders, weights and disagreement among interpreters in grammatical and linguistic issues. Especially the interpretation of Abu Hayyan which is the most important interpretations of a linguistic and grammatical nature at all in my view. Anyone dive into his sea he comes out with the most valuable pearls and grammatical and linguistic precious. However, this won’t diminish its value in interpretation and the superiority of his authority and leadership in this great science. This is what led me to dive into their spaciousness to take the knowledge from their resources and study their works, scrutinise in their content then it will be my main resource which I will draw the scientific material for doctoral thesis which has a title “ The influence of the words of Arabs to directing the grammatical analysis for the Andalusian interpreters scholars “. After the reading of those two books I found what I was looking for. I noticed their richness with the words of Arabs including poetry and prose as a guide which the interpreter resorted to justify his orientation and support it for destroying another and rejected it and make it weak, in addition to the elements of the internal and external context which the interpreter also leaned on too often in the orientation of the grammar and taking the right one or reject it. In extrapolating, analysing, classifying and categorising this article it will be cleared the influence of the Arabs’ words on accepting and rejecting. Despite the abundance of Al-Muharrar and Al-Baher and extensive research and study by researchers in various grammatical, linguistic, literature, and science interpretation of Quran. However, the statement of influence of the words of Arabs to directing the grammatical analysis in accepting and rejecting for all its aspects is still pure.The researchers didn’t touch it as I know but only a few of researchers have touched on one side of these aspects in a timid manner. I hope that the nature of research based on extrapolation, analysis, and classification would I adopted a descriptive analytical approach in order to reach the desired results. I set my sights during the selection of this research a number of objectives: -Highlighting the abundant article of the words of Arabs contained in Al-Muharrar and Al-Baher and classification and analysis to reach the desired results. - knowing the strategy of Ibn Atteiyah and Abu Hayyan and his method of invoking evidence from the words of Arabs and inferring them. - showed of the influence of the words of Arabs in the accepting of grammatical aspect and rejecting it during the guidance and analysis of the holy verses. Add a building block in this high scientific edifice which is called “Grammar Science” - Showed that the Andalusian interpreters had their own opinions and that they were not merely the carries of what Eastern had done.