Diyarbekir Vilayet Gazetesi'nin (1-15 sayıları, H.1286-M.1869) transkripsiyonu ve değerlendirilmesi)

Abstract

ÖZET: Basın belirli zamanlarda veya belirli bir zaman aralığında basımevlerinde basılan her çeşit haberi ve fikirleri insanlara ulaştıran her türlü yayın faaliyetleri veya ürünleridir. Osmanlı Devleti basın tarihinde Diyarbakır vilayetinde ilk matbaa, burada vali olarak görev yapan Hatunoğlu Kurt İsmail Paşa tarafından h. 1286 (m. 1869) yılında kurulmuştur. Bir devlet gazetesi olan Diyarbekir Vilayet Gazetesi 1869 yılında yayın hayatına başlamıştır. Diyarbekir Vilayet Gazetesi 1963 yılına kadar Takvimi Vekayi’den sonra en uzun süre ile yayında kalmış önemli yerel gazetelerden biri olup, gazetenin 1-15 sayılarının transkripsiyonu yapıldıktan sonra değerlendirilmesi yapılmıştır. Bölgenin nüfus yapısı gereği gazete Türkçe, Ermenice ve Arapça dillerinde yayın yapmış ancak genel olarak Türkçe yayınlanmıştır. Gazete o dönemde yaşanılan gelişmeler çerçevesinde bazen 4 sayfa, bazen de 8 sayfa olarak yayınlanmıştır. Diyarbekir Vilayet Gazetesi’nin içerisinde yer alan konulara baktığımızda yerel, ulusal, uluslararası haberler bunların yanında bölgenin ve şehrin siyasi, sosyal, kültürel, askeri, ekonomik vb. haberlerine yer verilmiştir. Gazetede bu doğrultuda haberler yapılmıştır. Basın tarihi açısından önemli bir yere sahip olan gazete, kendi dönemine ışık tutması açısından faydalı bir kaynak teşkil etmektededir.

ABSTRACT: The press is all kinds of publishing activities or products that convey all kinds of news and ideas published in printing houses at certain times or in a certain time period. In the history of the Ottoman Empire, the first printing house in Diyarbakır province was established by Hatunoğlu Kurt İsmail Pasha, who was the governor here, in Hijri 1286 (c.e. 1869). Diyarbekir Vilayet Newspaper, a state newspaper, started its publication life in 1869 and was one of the most important newspapers that remained in publication for the longest time after Takvimi Vekayi until 1963, and its evaluation was made after the transcription of issues 1-15. Due to the population structure of the region, the newspaper was published in Turkish, Armenian, and Arabic languages, but was generally published in Turkish, and the newspaper was sometimes published as 4 pages and sometimes 8 pages within the framework of the developments experienced at that time. When we look at the issues in Diyarbekir Vilayet Newspaper, local, national, and international news, as well as political, social, cultural, military, economic, etc. news of the region and the city are included. There was news in this direction in the newspaper. The newspaper, which has an important place in the history of the press, is a useful resource in terms of shedding light on its period.