K.T. ZANÎNGEHA BÎNGOLÊ ENSTÎTÛYA ZIMANÊN ZINDÎ ŞAXA MAKEZANISTA ZIMAN Û EDEBIYATA KURDÎ

Abstract

KURTE Di vê tezê de beşa zarokan a di Kovara Nûbiharê de hatiye lêkolîn. Hemû nivîs, wêne û xêzên ku ji bo zarokan hatine amadekirin ji hêla edebiyata zarokan ve hatine analîzkirin. Armanc ew e ku di edebiyata zarokan a kurdî de rola kovarê û xebatên ku di kovarê de ji bo zarokan hatine weşandin bên nîşandan. Ev xebat ji xeynî pêşgotin, destpêk û encamê ji du beşan pêk tê. Di destpêkê de armanc û çarçoveya tezê tê ravekirin. Her wiha behsa rêbaza ku hatiye şopandin tê kirin û çavkaniyên ku hatine bikaranîn jî tên nasandin. Di beşa yekemîn de bi awayekî giştî têgehên zarok, zarokatî û edebiyata zarokan hatine vekolîn. Ji bilî vê, di vê beşê de behsa dîroka edebiyata zarokan a cîhanê, ya Tirkiyeyê û ya kurdî jî hatiye kirin. Kovarên kurdî yên ku tê de ji bo zarokan nivîs hatine weşandin û kovarên zarokan ên kurdî jî di vê beşê de cih digrin. Di beşa duyemîn de kovara Nûbiharê ya ku mijara vê têzê ye bi awayekî berfireh hatiye nasandin. Di vê beşê de behsa serdema ku kovarê dest bi weşanê kiriye, dîrok û naveroka kovarê, her wiha rêvebir û nivîskarên kovarê yên ku ked dane jî hatiye kirin. Beşên kovarê yên ku ji bo zarokan hatine amadekirin (Zarokname, Zarokistan û Nûbihara Biçûkan) jî di beşa duyemîn de hatine lêkolînkirin. Nivîs, xêz û wêneyên vê beşê bi awayekî berfireh ji hêla edebiyata zarokan ve hatine nirxandin. Hemû nivîs ji hêla mijar, cure û nivîskaran ve hatin berhevkirin û bi vî awayî li ser wan xebat hatiye kirin.

ÖZET Bu tezde Nûbihar Dergisi‟nde çocuklar için hazırlanan çocuk bölümü incelenmiştir. Bu dergideki tüm yazı, fotoğraf ve çizimler çocuk edebiyatı açısından analiz edilmiştir. Amaç bu derginin Kürt çocuk edebiyatı açısından rolünü ve dergide çocuklar için yer alan bu çalışmaları ortaya koymaktır. Bu çalışma önsöz, giriş ve sonuç kısımları hariç, iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin amaç ve çerçevesi ortaya konmuştur. Bunun yanında kullanılan yöntem anlatılmış ve ana kaynaklar kısaca tanıtılmıştır. Birinci bölümde genel olarak çocuk, çocukluk ve çocuk edebiyatı kavramları tanıtılmış, ayrıca dünya çocuk edebiyatından, Türkiye‟de çocuk edebiyatından ve Kürt çocuk edebiyatından bahsedilmiştir. İçinde çocuklara ait bölümlerin yer aldığı Kürt dergilerine ve Kürt çocuk dergilerine de bu bölümde yer verilmiştir. İkinci bölümde tezin konusu olan Nûbihar Dergisi geniş bir biçimde tanıtılmıştır. Bu bölümde derginin çıktığı dönemdeki siyasi atmosferden, derginin çıkış tarihinden, içeriğinden, yöneticilerinden ve dergiye emek veren yazarlarından bahsedilmiştir. Derginin çocuklar için hazırlanan bölümleri de (Zarokname, Zarokistan û Nûbihara Biçûkan) ikinci bölümde incelenmiştir. Bu bölümlerin içerisinde yer alan yazılar, çizimler ve resimler detaylı bir biçimde, çocuk edebiyatı açısından analiz edilmiştir. Tüm yazılar konu, tür ve yazarları açısından ayrıştırılmış, bu şekilde üzerinde çalışılmıştır.

ABSTRACT This thesis analyses the children‟s sections in magazine Nûbihar. All texts, pictures and illustrations in this section have been examined from the perspective of children‟s literature in an attempt to explore the pages of magazine that are dedicated to children and their significance for the genre of Kurdish children‟s literature. This study comprises of two sections, excluding the preface, introduction and the conclusion. The purpose and the framework of this thesis is explained in the Introduction. This is accompanied by the methodology and the overview of the primary sources. The first section of the thesis deals with such concepts as children, childhood and children‟s literature and discusses Kurdish children literature in the context of children‟s literature in Turkey and in the wider world children‟s literature. Therefore, this section briefly examines Kurdish magazines with a children‟s section and children magazines that are entirely dedicated to Kurdish children. The second section offers a detailed account of the magazine Nûbihar, including the historical circumstances of the period in which it was published, the content of the magazine, its administrative body, and the biographies of its writers, whose hard-work made the publication of this magazine possible. The magazine‟s sections for children such as Zarokname, Zarokistan and Nûbihara Biçûkan are also analyzed in this section. All texts, pictures and illustrations in these sections have been categorized in terms of their themes, genre and writers and they have been closely examined and analyzed from the perspective of children‟s literature.