SANIKÎ MINTIQAYA GUEVDEREYÎ (METÎN Û TEHLÎL)

Abstract

KILMNUS Gayeya ina xebati, sanikî kî dewê Guevdereyî (Pali) ra arêdîyayî, metnanê yîn ser o tehlîl û tesnîf kerdiş o. Sanikî kî ma behs kenî, vatoxanê mintiqayî ra goşdarî bîyî û qeyd bîyî. Dima metnî inê sanikan, bi goreyê vatişê vatoxan bêmûdaxele, bi şeklo orîjînal nusîyayî. Sehaya kî sanikî arêdîyayî nehîyeya Guevdereyî ya û besteyê qezayê Palî ya. Ino semed ra qisimo yewîn di; bi kîlmekî Pali ra behs beno û dima Guevdere dîyeno şinasnayîş. Ino qisim di derheqê tarîx, coxrafya, demografîyê dewanî û barixanê Guevdereyî di melumat dîyeno. Mewzuyê tezî, tehlîl û analîzê sanikan o, ino rid ra qisimo diyîn di derheqê folklor, sanik, teorîyê kategorîzeyê sanikan û derheqê folklorê Kîrdan di melumatî ca geno. Qisimo hîrin di analîzê sanikî kî arêdîyayî di, metodê tesnîfkerdişê sanikan eyê Antti Aarne- Stîth Thompsonî esas gêrîyayo û peynî di zî metnî sanikan dîyayî.

ÖZET Çalışmanın amacı, Gökdere (Palu) köylerinden derlenen yirmi masalı incelemek ve tahlil etmektir. Söz konusu masallar, bölgenin kaynak kîşilerin ağzından dinlenmiş ve kaydedilmiştir. Ardından bu masalların metni kaynak kîşilerin anlattığı gibi, müdahale edilmeden, orjinal haliyle yazılmıştır. Çalışma alanı Palu ilçesine bağlı Gökdere nahiyesi olduğu için birinci bölümde önce Palu ilçesi hakkında kısaca bilgi verilmiş ve ardından da Gökdere nahiyesi tanıtılmıştır. Çalışmanın bu kısmında bölgenin tarihi, coğrafyası, köylerinin demografik yapısı ve orada bulunan kabileler hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın konusu masal tahlili ve incelemesi olduğu için ikînci bölümde genel anlamda folklor, masal, masal sınıflandırma yöntemleri ve Zazaların folkloru hakkında bilgi verilmiştir. Derlenen masalların incelendiği üçüncü bölümde, Antti Aarne- Stith Thompson‟ın masal çözümleme yöntemi takîp edilmiş ve sonda da derlenen masalların metinleri verilmiştir.

ABSTRACT The aim of the study is to examine and analyze twenty tales compiled from Gökdere (Palu) villages. These tales were listened and recorded from the mouth of the region's source people. Then the text of these tales was written in the original forms, without any interference, as the source people describe. Since the study area is the Gökdere sub-district of Palu district, firstly brief information was given about Palu district in the first section and then Gökdere sub-district was introduced. In this part of the study, information was given about the history, geography, demographic structure of the villages and the tribes in the region. Since the subject of the study is tale analysis, in the second part, folklore, tales, tales classification methods and the folklore of Zaza are given. In the third section, the compiled tales are examined, Antti Aarne-Stith Thompson 's tale analysis method is followed and in the last section, the texts of the compiled tales are given.