Bingöl Alevi toplumunda halk kültürü unsurları

Abstract

Alevilik; geçmişten günümüze bazı değişim ve dönüşümler geçirerek Anadolu'da varlığını sürdüren bir inanç yoludur. Bingöl'de yaşayan Aleviler yüzyıllardır bu geleneği sürdürerek genç kuşaklara aktarmaktadırlar. Bu çalışmada Bingöl Aleviliği, inanç unsurları ve halk kültürü unsurları bakımından incelenmiştir. Çalışma bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında Aleviliğin tarihçesi ve Alevilik hakkında genel bilgi verildikten sonra Bingöl merkez ve merkeze bağlı köylerde yaşayan Aleviler ile ilgili bilgiler aktarılmıştır. Birinci bölümde inanç unsurlarını içeren dedelik kurumu, düşkünlük, musahiplik, cem, oruç, kurban, namaz, dua gibi konular ele alındı. İkinci bölümde ise Bingöl Aleviliğinin halk kültürü unsurlarından mutfak kültürü, geçiş dönemleri, çocuk oyunları, halk hekimliği, halk inançları, nazım ve nesir unsurları kayıt altına alındı. Çalışmalarımızı genel olarak derleme yöntemini kullanarak dede ve talipler ile mülakatlar yaparak gerçekleştirdik. Bingöl Aleviliği inanç unsurları ve kültürleri incelediğinde eski dönemlerde uygulanan bazı pratiklerin unutulduğu veya değiştirildiği saptanmıştır.

Alawism is a belief system that has undergone some changes and transformations from past to present and Alawism still susmin their existence in Anatolia. Alawi Muslims in the Turkish province of Bingöl have been retaining their traditions through centures and handing down their belief to younger generations. This study examines the faith of Bingöl Alawism in terms of their belief elements and folklor culture elements. The thesis comprises of an introduction and two chapters. The introduction present a survey of Alawis concerning their history and faith, moreover, the introduction also deals with general characteristics of alawis living in central Bingöl and in the villages of this city. The first chapter discuses instutions in Alawism such as dedelik, musahiplik, düşünlük, cem, oruç (feast of ramadan), kurban, namaz (pray), dua. The second chapter consists of compilations of the elements of folklore of Alawis in Bingöl such as cuisine culture, transitional periods, kids' plays, folk beliefs, oral and written folk literatüre, folk medicine. The metods used in this work contain complitions from Alawis and interviews with dedes and talips. As a conclusion, it is observed that some traditions and beliefs are forgetten org ot lost in Bingöl Alawis' faith when the cultural and belief elements of their faith are analyzed.