Malatya ilinde farklı rakımlarda yetişen bazı üzüm çeşitlerinin çekirdeklerindeki yağ asit bileşenlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada; üç farklı lokasyonda (800m, 1000m ve 1200m) bulunan dört sofralık üzüm çeşidi (Ağın Beyazı, Kış kırmızısı, Şilfoni ve Tahannebi), üç şaraplık-şıralık üzüm çeşidi (Boğazkere, Kabarcık ve Öküzgözü) ve üç kurutmalık üzüm çeşidi (Banazı Karası, Besni ve Köhnü) kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda çekirdeklerde bulunan yağ asitleri sayısı 13 ile 22 adet arasında değişkenlik arz etmiştir. En yüksek yağ asidi sayısı 1200m rakımda bulunan Tahannebi üzüm çeşidinden elde edilmişken; en düşük yağ asidi sayısı 1000m rakımda bulunan Kış Kırmızısı, 1200m rakımda bulunan Besni ve Banazı Karası üzüm çeşitlerinde olduğu saptanmıştır. Denemeye alınmış bütün üzüm çeşitlerde tanımlanan yağ asitleri miktar olarak ilk üç sırayı çoktan aza doğru sırasıyla; linoleik asit (C18:2), oleik asit (C18:1) ve palmitik asit (C16:0) almıştır. En yüksek linoleik asit (C18:2) miktarı 1200m rakımda bulunan ve sofralık üzüm çeşidi olan Tahannebi üzüm çeşidinde (%62,62); bunu oleik asit (C18:1), yine 1200m'deki sofralık üzüm çeşidi olan Kış kırmızısı üzüm çeşidinde (%22,48); ve palmitik asit (C16:0) 800 m'de bulunan Kış Kırmızısı üzüm çeşidinde tespit edilmiştir. Tespit edilen yağ asitleri oranları gerek çeşit bakımından ve gerekse rakım bakımından istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Yağ asitleri sayısı ve ilk üç sırada yer alan yağ asitleri miktarı bakımından 1200m rakımda bulunan sofralık üzüm çeşitlerinde tespit edilmiştir. Bu çalışmada, çevresel faktörlerden özellikle rakımın (yükselti) bazı üzüm çeşitlerinin çekirdeklerinde bulunan yağ asidi sayı, miktarı ve profiline nasıl bir etkisi olduğu tespit edilmeye yönelik olmuştur. Bu çalışma ile birlikte günümüzde yoğun olarak çalışmaların başlamış olduğu yağ asitlerinin çeşit ve çevresel etkilerden nasıl etkilenebileceği fikrinin oluşması için ön bir çalışma niteliğinde olup, bundan sonraki çalışmalara ışık tutabilecek nitelikte olabileceği umut edilmektedir.

In this study. four types of table grape varieties (Ağın Beyazı, Kış kırmızısı, Şilfoni and Tahannebi), three types of vine grape varieties (Boğazkere, Kabarcık and Öküzgözü) and three types of raisin grape varieties (Banazı Karası, Besni ve Köhnü), which are grown in three different altitudes were examined in terms of fatty acids. As a result of the analysis carried out, the number of fatty acids determined in seeds was between 13 and 22. Whereas the highest number of fatty acids in the altitude of 1200m was obtained from Tahannebi, the lowest number of fatty acids from Kış Kırmızısı grown in the altitude of 1000m, and from Besni and Banazı Karası grown in the altitude of 1200m was obtained. In all varieties of grapes taken in the experiment, the first three highest fatty acids are linoleic acid (C18: 2), oleic acid (C18: 1) and palmitic acid (C16: 0). Of all table grapes, the highest concentration of linoleic acid (C18: 2) was found in the Tahannebi (62.62%) grown in the altitude 1200m and the highest concentration of oleic acid (C18: 1) was found in the Kış Kırmızısı (%22,48) grown in the altitude of 1200m whereas the highest concentration of palmitic acid (C16: 0) was determined in Kış Kırmızısı (%20,62) grown in the altitude of 800m. The rates of fatty acids determined were statistically significant both in terms of variety and altitude. The first three ranks of fatty acids were determined in the varieties of table grape in the altitude of 1200m regarding the number and the amount of fatty acids. In this study, the effect of different altitudes on fatty acid numbers and rates in grape seeds was investigated, therefore it may shed light on the studies to be done in future in terms of determining the appropriate varieties and altitudes for the amount and number of fatty acids, in addition this study is of importance as being one of the first ones made in this field.