Lêkolînek li ser dîwana Şêx 'Ebdurrehmanê Aqtepî (Rûhî)

Abstract

Şêx 'Ebdurrehmanê Aqtepî di sala 1853an li gundê "Aqtepe'yê girêdayî navçeya Çinar a Diyarbekirê hatiye dunyayê. Di sala 1910an de wefat kiriye û li heman gundî metfun e. Aqtepî, yek ji wan helbestvanên klasîk e ku bi dîwana uslûba xwe yê klasîk û berhemên xwe yên cûrbecûr, bal kişandiye ser xwe. Şêx, helbestvanekî zana û alim e di heman demê de mutesewif e û girêdayî terîqeta Neqşîbendiya Xalidî ye. Di berhemên xwe de bi piranî mexlesa Rûhî bi kar anîye. Em ê di vê xebatê de li ser dîwana wî ya Kurdiya Kurmancî ku bingeha wê ji Tesewif û eşqa îlahî pêk tê, rawestin. Ji bo xebateke kûr û baş bê kirin, em ê xebatê dabeşî sê beşan bikin. "Kesayeta Wî ya Edebî, Vekolîna Dîwanê Ji Aliyê Teşeyê ve û Tehlîla Dîwanê. Her wiha dê destpêkê de behsa Jiyan û Berhemên Şêx 'Ebdurrehmanê Aqtepî bê kirin.

Şeyh Abdurrahman Aktepî was born in 1853 in Aktepe village of Çınar district of Diyarbakır. He passed away in 1910 and is in the same village. Şeyh Abdurrahman Aktepî has succeeded in attracting attention in the Classical Kurdish Literature with his works written in classical style and has gained a place in this literature. Our poet, who is a scholar, an intellectual and also a Mutasavvuf, is a member of the Naqshbandiyya Tarikati and mostly used the pseudonym Rûhî in his poems. In this study, we will focus on the divan of Kurdish written in the Kurmanji dialect and whose basis is Sufism and Divine Love. In order to be a detailed and good study, we divided our research into three main parts.These are: The Literary Personality of Sheikh Abdurrahman Aktepî, Examination of the Divan in Terms of Form, Divan Analysis. In addition, we will include the Life and Works of Şeyh Abdurrahman Aktepî in the introduction

Şeyh Abdurrahman Aktepî 1853 yılında Diyarbakır'ın Çınar ilçesine bağlı olan Aktepe köyünde dünyaya gelmiştir. 1910 yılında vefat etmiş ve aynı köyde metfundur. Şeyh Abdurrahman Aktepî, klasik tarzda yazmış olduğu eserleriyle Klasîk Kürt Edebiyatı'nda dikkatleri üzerine çekmeyi başarmış ve bu edebiyatta kendine yer edinmiştir. Âlim, aydın ve aynı zamanda Mutasavvuf olan şairimiz, Nakşibendiyye Tarikati'nin Halidiye koluna mensuptur ve şiirlerinde çoğunlukla Rûhî mahlasını kullanmıştır. Bu çalışmamızda Kürtçe'nin Kurmancî lehçesiyle yazılmış ve temeli Tasavvuf ve İlahi Aşktan oluşan divanı üzerine yoğunlaşacağız. Detaylı ve iyi bir çalışma olması adına araştırmamızı üç ana bölüme ayırdık. Bunlar: Şeyh Abdurrahman Aktepî'nin Edebi Kişiliği, Divanın Şekil Bakımından İncelenmesi, Divan Tahlili. Ayrıca giriş bölümünde Şeyh Abdurrahman Aktepî'nin Hayatı ve Eserlerine yer vereceğiz.