Zazaca müzik (Tematik bir çözümleme)

Abstract

Muzîk bi wasitayê ziwan, adet û cuyayîĢê merdimî, hîĢa ey a tarixî û hîsîyatê ey resnena neslanê bînan. Miletî kî edebîyatê înan sewîyeyêka hol di nîya û ya zî ziwanê înan di kitabî zaf çîn î, semedê înan cayê muzîk hina zîyed wayîrê qiymet o. Ino semed ra muzîkê Zazakî, faydeyêko pîl dayo ziwan û kultirê Zazayan. Ina xebat di, tay hunermendî Zazayan û muzîkê înan ameya tehlîlkerdiĢ û mesajî kî înan bi muzîk dayî inî ameyî ramotiĢ. Xebat di verco çend temayî ameyî belikerdiĢ û goreyê inê temayan muzêkê Zazakî ra nimuneyî ameyî vîcnayîĢ. Eserî kî vîcnîyayî goreyê inê temayan gerîyayî dest û tehlîl bîyî. Wextê hedrekerdiĢê ina xebat di hunermendî kî ma pê maîl resayî ci, ma înan dir mulakat viraĢt û melumatî kî înan ra ameyî girotiĢ daxilê xebat bîyî u bi ino qeydê tez binêna zîyed ameyo xurtkerdiĢ. Her çend ma çend temayan û hunermendan sero ina xebat kerda hedre zî bê înan meselayanê Zazayan, edebîyatê Zazayan u zobîna meseleyan sero zî ca dayo zafî melumatan.

Müzik, bir kültürün dil aracılığı ile değerlerini, tarihsel hafızasını ve duygularını gelecek nesillere aktaran önemli bir kültürel formdur. Zazaca yazılı eserler verme geleneği istenilen düzeyde bir profile erişemediğinden, müzik gibi folklorik ve kültürel olanı sunan alanlar önem kazanmıştır. Bu vesile ile Zazaca icra edilen müzik aynı zamanda dil bilimsel ve kültürel olarak Zazacaya önemli katkılar sunmuştur. Bu çalışmada, modern zamanda Zazaca müzik yapmış bazı sanatçılar ve bu sanatçılara ait bazı eserler araştırma kapsamına alınmış olup, bu sanatçıların eserleri ile vermiş oldukları mesajlar tematik olarak incelenmiştir. Çalışmada, öncelikli olarak beli başlı temalar oluşturulmuş ve Zazaca müzikte bu temalara uygun eserler kategorize edilmiştir. Kategorize edilen bu eserler, kendilerine uygun tema başlıkları altında içerik yönleri ile irdelenmiştir. Araştırmada betimsel durum analizi tekniğine başvurulmuştur. Bunun yanında görüş bildirmeyi kabul eden bazı sanatçılar ile elektronik posta yolu ile mülakatlar yapılmış, böylece elde edilen veriler değerlendirme kapsamına alınmıştır. Zazaca müzik yapan bazı sanatçılar ile bazı eserlerin tematik olarak incelenmesinin yanında, Zazalar, Zazaca Edebiyat, Etnoloji gibi konular da araştırma kapsamında ele alınmıştır. Bu vesile ile elde edilen bulgular, uygun başlıklar altında işlenmiştir.

Music is a cultural form that conveys the values, historical memory and emotions of a culture to future generations through language. Since the tradition of giving written works in Zazaki could not reach at the desired level, fields such as music that offer cultural ones gained importance. On this occasion, the music played in Zaza language made important contributions to Zaza language and Zaza culture. In this study, some artists of modern Zaza music and some works belonging to these artists were included in the scope of the study, and their works and their messages were examined thematically. In the study, primarily certain themes were formed and the works suitable for these themes were categorized in Zaza music. These categorized works were examined in terms of their content under themes suitable for them. The descriptive situation analysis technique was used in the research. In addition, interviews were made via e-mail with some artists who accepted to express their opinions, and thus the data obtained were included in the evaluation. In addition to the thematic analysis of the works of some artists and some artists from Zaza music, subjects such as Zazas, Zaza Literature and Ethnology were also discussed within the scope of the research. The findings obtained on this occasion are categorized under appropriate headings.