Bingöl ilinde yetişen bazı Achillea L. (ASTERACEAE) taksonlarının uçucu yağ kompozisyonlarının araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, Bingöl ilinde doğal olarak yetişen bazı Achillea L. taksonlarının (Asteraceae) uçucu yağları analiz edilerek fitokimyasal yönden değerlendirilmiştir. Achillea örneklerinden su distilasyonu ile elde edilen uçucu yağlar GC-FID-MS ile analiz edildi. Bitkilerin 100 g kuru örneğinden 0,2 – 0,6 ml/g uçucu yağ elde edildi. Çalışılan taksonların toplam uçucu yağlarının % 90,61 ile % 96,70’i tanımlandı. Bu çalışmada kullanılan Achillea taksonlarında ana bileşenler olarak 1,8-sineol, endo-bornilasetat, piperiton, α-pinen, β-pinen, trans-krizantenon, sabinen, siklohekzanol, 1,3,6-oktatrien, β-bisabolenepoksit, β-tuyon, borneol, cis-sabinenhidrat ve kamfor olduğu tespit edildi. Çalışılan Achillea taksonlarının kemotiplerinin, A. vermicularis, A. millefolium subsp. millefolium var. millefolium, A. coarctata ve A. arabica (Sin: A. biebersteinii)’de 1,8-sineol olduğu, A. filipendulina’da ise 1,3-pentadien olduğu tespit edildi. Elde edilen bu veriler kullanılarak Achillea cinsi içerisindeki fitokimyasal ilişkiler tartışılmıştır.

In this study, essential oils of some Achillea (Asteraceae) taxa, naturally grown in Bingol province were analyzed and evaluated phytochemically. The essential oil composition of Achillea samples obtained by hydro-distillation were analyzed by GC-FID-MS. Oil yields of plants in 100 g dry sample were determined in the range of 0.2 - 0.6 (v/w). The total essential oils of studied taxa were described as 90.61 - 96.70 %. The main compounds of Achillea taxa used in this study determined as 1,8-cineole, endo-bornylacetate, piperitone, α-pinene, β-pinene, trans-chrysantenon, sabinene, cyclohexanol, 1,3,6-octatriene, β-bisaboleneepoksite, β-thujone, borneol, cis-sabinenehydrate and camphor. Chemotypes of Achillea taxa were described as 1,8-cineole in A. vermicularis, A. millefolium subsp. millefolium var. millefolium, A. coarctata and A. arabica (Sin: A. biebersteinii); 1,3-pentadien in A. filipendulina. phytochemical relationships within Achillea genus were discussed by obtained data.