Çayır meralarda gübreleme
Abstract
Tüm diğer canlı organizmalar gibi
bitkiler de büyümeleri, gelişmeleri ve
nesillerini devam ettirebilmeleri için beslenmek
zorundadırlar. Bitkiler besinlerini hava, su ve
topraktan aldıkları kimyasal elementleri
sentezleyerek oluştururlar. Bitki besin
maddelerinin yapımında kullanılan ham
maddeleri oluşturan bu elementler, bitki besin
maddeleri olarak adlandırılır. Bitkiler büyüme ve
gelişmeleri için; C, H, O, N, P, K, Ca, Mg, S, Fe,
Mn, Zn, Cu, Mo, B ve C1 olmak üzere 16 besin
elementine gereksinim duymaktadırlar. Bu besin
elementlerinin bitkiler tarafından gereksinim
duyulan miktarları, besin elementine göre farklılık
gösterir. Bitkiler tarafından gereksinim duyulan
miktarlarına göre bitki besin elementleri 'Makro'
ve 'Mikro' besin elementleri olarak iki gruba
ayrılır. C, H, O, N, P, K, Ca, Mg ve S makro;
Fe, Mn, Zn, Cu, Mo, B ve C1 ise mikro besin
elementleri olarak sınıflandırılmaktadır.
Doğal durumdaki ekosistemlerde, topraktaki
mineral besin elementleri toprak-bitki-makro
tüketiciler-mikro tüketiciler arasında sürekli bir
dolanım halindedir. Denge halindeki böyle bir
ekosistemde mineral besin elementlerinin sistem
dışına taşınması yok denecek kadar azdır. Bu
nedenle, böyle ekosistemlerde bitkilerin mineral
besin elementleri ile beslenmesi açısından bir
sorun çıkmaz. Buna karşılık, insan yönetimi
altında bulunan tarımsal ekosistemlerde hasat
edilen ürünler vasıtasıyla bu ekosistemlerdeki
mineral besin elementlerinin sistem dışına
taşınması söz konusudur. Bu nedenle, bitkilerin
normal büyüme ve gelişmelerini
tamamlayabilmeleri ve ekonomik ürünler
verebilmeleri için ekosistem dışına taşınan
mineral besin maddelerinin girdi olarak bu
ekosistemlere uygulanması gerekir. Aksi halde,
bu ekosistemlerden hasat edilen ürünün veriminde çok önemli azalmalar ortaya çıkar.
İşte, hasat edilen tarımsal ürünlerle ekosistem
dışına taşınan mineral besin elementlerinin
eksikliğini gidermek üzere toprağa uygulanan ve
mineral bitki besin elementlerini içeren
maddelere gübre ve yapılan bu işleme de
gübreleme adı verilir.
Bitki gelişmesinde, bitki besin maddelerinin
etkisi asırlardan beri üzerinde durulan önemli bir
konudur. Bizde ise halen bazı yetiştiricilerde,
çayır ve mera bitkilerinin tekrar kendiliğinden
sürebilmeleri nedeniyle gübre ihtiyaçları
olmayacağı inancı hakimdir. Halbuki bu alanlarda
çayır-mera bitkilerinin topraktan aldıkları ve besin
maddeleri hayvanlara otlatma veya bitkilerin
biçilmesi yoluyla çayır-mera ekosisteminin dışına
taşınmaktadır. Bu nedenle, çayıii-meralarda
sürekli yüksek verim alabilmek için, topraktan
uzaklaştırılan besin elementlerinin gübreleme
yoluyla toprağa tekrar ilave edilmesi gerekir.
Çayır ve meralar, farklı familyalardan, büyüme
ve gelişme istekleri gibi, besin maddesi
gereksinimleri de birbirinden önemli derecede
farklı çok sayıdaki bitki türlerinin yaşadıkları
alanlardır. Bu nedenle, çayır meraların
gübrelenmesi, genellikle tek bir bitki türünün
yetiştirildiği tarla tarımında yapılan gübrelemeden
çok önemli farklılıklar gösterir. Çayır mera
gübrelemesinden beklenen yararların
sağlanabilmesi için; çayır mera vejetasyonunun
botanik kompozisyonu, çayır mera
vejetasyonundan yararlanma şekli, toprak nemi,
çayır mera vejetasyonundaki yabancı otların oranı
ve mineral besin maddelerinin topraktaki
miktarları gibi konuların göz önünde
bulundurulması gerekir.
Gübreleme yoluyla bir çayır veya meranın
ıslah edilebilmesi için, öncelikle söz konusu çayır
veya merada bulunan bitki örtüsünün hangi bitki
gruplarından oluştuğunun bilinmesi gerekir.
Çünkü, vejetasyondaki baskın bitki grubunun
baklagil veya buğdaygil familyası bitkileri
olmasına göre uygulanacak gübre cinsi değişir.
Buğdaygil yembitkileri toprakta bol ~:ktarda azot
bulunmasını istemelerine karsıiık. baklagil bitkileri
toprağın fosfor, potas ve kireç bakımından
zengin olmasını isterler. Bu nedene, baskın bitki
grubu buğdaygil yembitkilerincer. o^-san bir çayır
veya merada öncelikle azoti- gübreleme gerekli
olmasına karşılık, baklagillerin c^sr^rduğu çayır
ve meralarda ise fosfor, coras ve kalsiyum
gübrelemesi düşünülür.
Collections
DSpace@BİNGÖL by Bingöl University Institutional Repository is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 4.0 Unported License..