Bir alim, abit ve mütefekkir olarak İskilipli M. Atıf Efendi (1876 -1926 m.)

Abstract

Bir alim, abit ve mütefekkir olarak İskilipli M. Atıf Efendi (1876-1926) Özet: Atıf Efendi Akkoyonlu aşiretinden ve İmamoğulları denilen aileden Mehmed Ali ağanın oğlu olup, 1292 hicri senesinde Çorum’un İskilip kazasının Tophane köyünde dünyaya gelmiştir. Annesi Mekke-i Mükerremeden göç etmiş Ben-i Hattap aşiretinden, Arap dedenin torunlarından Nazlı hanımdır. Altı aylıkken öksüz kalan Mehmed Atıf, dedesi Hasan Kethüda efendinin himayesinde yetişmiştir. Büyük babası Hasan Kethüda efendinin himmetiyle evvela köy hocasından başladığı tahsiline 1891 yılından itibaren iki sene İskilip’te, müderris Hoca Abdullah Efendi nezaretinde devam etmiştir. 1893 nisanında ailesinin karşı çıkmasına rağmen İstanbul’a geldi ve medrese tahsiline burada devam etti. Meşhur Çarşambalı hocanın rahle-i tedrisine oturdu. Medresede daha çok ‚İskilipli Mehmed‛ olarak anılırdı.1902’de medrese eğitimini iyi derece ile bitti ve aynı yıl açılan Ruus imtihanına (bir nevi mesleki kariyer sınavı) girerek İstanbul müderrisliğini (Profesör) kazandı, ertesi sene Fatih Camiinde ders vermeye başladı. Bu arada İstanbul Dar-ül Fünunun İlahiyat Fakültesine girdi ve 1905’te buradan mezun olarak Kabataş Lisesi Arapça muallimliğine atandı. Mehmed Atıf Efendi Cumhuriyet döneminde olduğu gibi, Meşrutiyet öncesi ve sonrasında da çeşitli garazkarların yanlış tevil ve nazarları yüzünden taşlanıp durdu. Meşihat –ı İslamiye dairesinde bulunan dersiamların mağduriyetini giderme konusunda yaptığı çalışmalar üzerine devrin Şeyhülislam’ı tarafından Bodrum’a sürüldü. Üzerinde yoğunlaşan baskılar yüzünden Kırım’lı İbrahim Tali Efendi’nin pasaportu ile gizlice Kırım’a geçti. Kırım’dan Varşova’ya kadar gitti. Meşrutiyet’in ilanından bir hafta evvel İstanbul’a geri döndü. 1910’da medreselerin genel müfettişliğine getirildi. Fazileti ve ilmi İstanbul’un her tarafına yayıldı, hatta yurtdışına kadar taştı.