Mu‘tereku’l-Akrân” Adlı Eseri Bağlamında es-Suyûtî’nin Kur’ân’ın İ‘câz Anlayışı

Abstract

Celâleddîn Suyûtî, Kur’an i‘câzı ile ilgili Mu‘tereku’l-akrân fî i‘câzil-Kur’an adında bir eser telif etmiştir. Üç ciltten oluşan ve oldukça hacimli olan bu eser, ansiklopedik mahiyettedir. Eser Kur’an ilimleri, i´câz, fıkıh, akait, tefsir başta olmak üzere ve pek çok usûl ile ilgili mevzuları ve başka meseleleri içermektedir. Suyûtî, eserde pek çok kaynağa atıfta bulunmaktadır. Onun kaynakları kendi eserleri ve başka âlimlerin kitapları olmak üzere iki kısma ayırmak mümkündür. O, i’câz ile ilgili konuları anlatırken tefsir, ulûmu’l-Kur’an, akâid, hadis, fıkıh, usûl, Arap Dili ve Tarih ilim dallarına ait müelliflerin eserlerine müracaat etmiştir. Binaenaleyh, onun eseri kaybolma tehlikesi ile karşı karşıya olan farklı âlimlere ait görüşleri muhafaza etme işlevi görmüştür. Kur’an’ın i’câz vecihlerini otuz beş başlık halinde ele alan Suyûtî, Kur’an’ın i’câz dairesini genişletmiş, çok sayıda ayet ve hadisi istişhat olarak getirmiştir. İ’câz ile ilgisi olmayan Kur’an ilimlerine dair bazı konuları da Kur’an’ın i’câz vechi olarak anlatmıştır.