Semennûdî’de Nefis Mertebeleri”

Abstract

Tasavvufun hedeflerinden bir tanesi de insanın ruhunu terbiye etmektir. İnsanın nefsi terbiye olmadan da insanın ruhen olgunlaşması mümkün değildir. Bu amaçla sûfî şahsiyetler nefsi yedi mertebeye ayırarak, nefis terbiye metotları geliştirmişler. Önemine binaen bazen nefis mertebeleri ile ilgili müstakil eserler yazıldığı gibi bazen de bu konu, herhangi bir kitabın bir bölümü olarak ele alınmıştır. Muhammed b. Hasan es-Semennûdî de tarikat âdâb ve erkânı ile ilgili önemli bilgiler verdiği eserlerinde nefis terbiyesi ile ilgili konularda nefsânî tarikat yolunun metodlarını ele alır. Bu metodu esas alan Semennûdî, nefsi, emmâre, levvâme, mülhime, mutmâinne, raziyye, marziyye ve kâmile olarak yedi sınıfa ayırır, bu yedi mertebenin her birisinde nefsin seyri, âlemi, mahalli, hali, vâridi, askerleri gibi hususlar ile ilgili bilgiler verir.