Genç çevresine ait masallar : metin - inceleme

Abstract

VI Kilmvate Ziwanê ma Zazakî wext ra wext ho benu vîn. Ma en gure ser di eĢkenî seker ke wa vînbîyayîĢ în ziwanî vineru, ma în ser vinertî, ma gelêk Ģîrowe kerdi. Ma va meselê ziwan di, kûlturê ma di muhîm î. En semed ra ma meselon ser yo xewat viraĢt. Çîm(çünkü) ziwan xom û hol ho înan di. En holî ziwan înan di amîyo vatîĢ, înan di amîyo meydon. Mîyan vînbîyayîĢ în ziwan di meselê yo ca yo muxîm û zengîn depîĢnenî. Meselê, kûlturê ma vîzer ra resnê êr, êr ra resnenî suwa. En fîkr ra ma kewtî cehde ma ena xewat ard meydon. Ena xewata ma di ma vercîyu pêra meselonî di çî wasîf yîn estî ma ay ardî yo ca. Cu ra pê meselonî ma di çî wasîf yîn estî ma wunîyê ayno. Ma ferq meselonî umumîyo û meselonî ma ard yo ca, înan di çi ferqî vîrazyê ma vatî. Ma ena xewata xu di meselonî Darahênî ser têna vinertî. Ma dormalê Darahênî di ay meselê kê hame vatiĢ dê arê. Îno di çeku çi qêyde amîyê vatiĢ ma u qeyde ra ay çekû nuĢtî, meseloni di çita amîyo vatiĢ, meselê çitê ser amê yo ca, în meselon di kom estu ma înon ser vinertî. Yo zî ez qîymetî ziwan serdi vînerta. Kom(toplum) di cay ziwan çîto o, çendêk o; eq kom ziwan xu vîrakerdu se se benu, ma îno ser di zî vinertî. En ziwanî ma, ma çîqeyde eĢkenî huncîna zê ver bi Ģuxulni? Ma gêrê cevabî ena pers. Cu ra pe ma, ay meselekê mîyan kom di hame vatiĢ ma dê aryê ard yo ca. Semêd ena xewat ma Ģî gelekî dewo, în dewo di kam în meselê vatî, înon ser di malumatî komî estu, ma aynon di qisê kêrdî. Ayno kê meselê zî vonê ma goĢterîya ayno kerd, ma vatîĢ yîn qeyd kerd. Ma în meselê ard yo ca, yew-yew goĢ naser û nuĢtî.

Zazaca zamanla yok olmaktadır. Bu dilin yok olmaması için neler yapılabilir? Bu soru üzerinde epey düĢünüp kafa yorduk. Cevap olarak Ģu sonuca vardık: Masallar dil ve kültür içinde önemli bir yere sahiptir dolayısıyla dile sahip çıkmanın yolu masallara sahip çıkmaktan geçer. Bizler de bundan dolayı masallar üzerinde çalıĢmaya karar verdik. Çünkü dilin en saf ve katıĢıksız olanı bunların içindedir. Dilin en güzel hali bunların içinde oluĢmuĢ ve kullanılmıĢtır. Dilin yok olmaması için masallar önemli bir yer tutmaktadır. Masallar, kültürü dünden bugüne bugünden de yarına taĢıyandır. Bu fikirden yola çıkarak masallar üzerinde çalıĢmaya baĢladık. Öncelikle masalın tanımı ve genel özellikleri verildi. Daha sonra da sadece Genç çevresine ait masallar üzerinde duruldu. Genç ile ilgili bilgi verildi. Genç çevresine ait masalların özellikleri verilip masallar incelendi. Evrensel masal tasniflerinde Genç masallarının hangi tasnife daha uygun olduğu tesbit edildi. Dilin toplum içindeki yerine kısaca değindikten sonra bu dilin yok olmaması için nelerin papılabileceğini de irdelemeye çalıĢtık. Köylere giderek masal anlatan insanlara ulaĢmaya çalıĢtık, bunların anlattıklarını kayıt altına aldıktan sonra yazıya aktarıp bu metinleri de tezin sonuna ekledik. Toplanan masallar, özellikle orijinallikleri korunarak aktarılmaya çalıĢıldı. Metinler yazılırken kelimelerin aslı korunarak kelimeler yazıldı

The Zazaki language is slowly disappearing in time. What can be done to prevent this language from disappearing from the face of the world? We have considered this issue in detail. As a reply, we reached this conclusion: Tales have important roles in the language and culture and therefore tales must be preserved in order to preserve a language. We decided to examine the tales for this reason. Because the purest form of a language lies in tales. The most beautiful form of a language is formed and used within its tales. Tales are important in preventing a language from disappearing. Tales carry the culture from yesterday to today and from today to tomorrow. Starting from this idea, we began to examine the tales. Firstly, the general definition and characteristics of a tale is given. Then, the tales around the town of Genç are examined. Information on Genç is given. The characteristics of the tales that are commonly told around Genç are given. The classification of these tales within the universal tale descriptions is determined. After the place of the language in society is described briefly, we tried to examine the possible precautions that may be taken to prevent this language from becoming extinct. We went to the villages and tried to interview the people who told the tales, recorded the tales, wrote them and attached these tales in the appendix section of the thesis. The collected tales were preserved as original tales and then written. The original words in the tales were preserved.