Bingöl’den İki Bupleurum L. (Apiaceae) Türünün Uçucu Yağ Kompozisyonu ve Potansiyel Kullanılabilirliği.

Abstract

Umbelliferae (Apiaceae) familyasındaki bitkilerin birçoğu uçucu yağ içerikleri açısından zengin ve tıbbi–aromatik özelliklere sahip olup, bu familyaya ait üyelerin birçoğu tıbbi ve ekonomik açıdan değerli bitkilerdir. Bupleurum L. cinsi Apiaceae familyasındadır ve ülkemizde 49 takson içerip, bu taksonların 21’i endemiktir. Dünyada yaklaşık yüz kadar tür içeren Bupleurum üyeleri, daha çok kuzey yarımkürede yayılmış olup, özellikle Avrasya’da ilginç tıbbi özelliklerinden dolayı yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Bupleurum üyelerinin birçoğu halk tıbbında; genel soğuk algınlıklarında, iltihap giderici, hepatit, sıtma, kanser, menopozal sendrom ve gastroenterik hastalıkların tedavisinde kullanılmakta olup, antimutajenik ve bağışıklık sistemini güçlendirme gibi etkilere de sahiptir. Bu çalışmada Bingöl’de doğal yayılış gösteren Bupleurum gerardii All. ve Bupleurum rotundifolium L. bitkilerinin kurutulmuş toprak üstü kısımlarının uçucu yağ içeriği HS–SPME/GC–MS yöntemi ile tespit edildi. B. gerardii ve B. rotundifolium türlerinin sırasıyla toplam yağ miktarı olan %89.5 ve %90.6’lık değerlerinden 21 ve 23 bileşen tespit edildi. Undecane –pinen (%15.8) B. gerardii’nin; –pinen (%29.7), spathulenol (%25.6) ve germakren D (%18.4) ise B. rotundifolium’un ana bileşenleri olarak bulundu. Sonuçta, literatürde konuyla ve kullanılan yöntem ilgili az çalışmaya rastlanan bu bitkilerin uçucu yağ içerikleri bakımından zengin olduğu bulunmuş ve kullanım alanının genişletilmesi yönünden ileride bu konuda yapılacak olan çalışmalara veri kaynağı sağlanmıştır.