Yenidal Sulama Göletinde Yaşayan Cyprinus carpio (Linnaeus, 1758) Balıklarının Parazit Faunasının Ekolojik Olarak Değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET: Bu çalışmada, Mayıs 2023 ile Kasım 2023 tarihleri arasında Bingöl iline ait Yenidal Sulama Göleti’nde bulunan sazan balıklarının (Cyprinus carpio) parazit faunası, mevsimsel dağılımları, balık büyüklüğü ile parazit yükü arasındaki ilişki ve su parametrelerinin parazit yükü üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. İncelenen balıkların %75,6'sında üç farklı parazit türü saptanmıştır. Bunlar sırasıyla Dactylogyrus extensus, Dactylogyrus anchoratus ve Ichthyophthirius multifiliis türleridir. Elde edilen bulgular, D. extensus ve D. anchoratus türlerinin Cyprinus carpio specularis ve Cyprinus carpio carpio alt türleri üzerinde yüksek prevalansa sahip olduğunu göstermektedir. Özellikle D. extensus, yaz mevsiminde en yüksek prevalans ve yoğunluğa ulaşırken, D. anchoratus'un sonbaharda daha yaygın olduğu tespit edilmiştir. Korelasyon analizleri, oksijen seviyeleri ile parazit yoğunluğu arasında güçlü bir pozitif ilişki ortaya koymuştur. Büyük boy grubundaki balıkların en yüksek parazit prevalansına sahip olduğu, balık büyüklüğü ile parazit yükü arasında pozitif bir korelasyon olduğu gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, parazitlerin kondisyon faktörleri üzerinde belirgin bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuçları, parazit yoğunluğunun mevsimsel olarak değişkenlik gösterdiğini, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında arttığını ortaya koymuş; ayrıca Türkiye'nin farklı bölgelerindeki parazit faunası ile karşılaştırıldığında bazı benzerlikler ve farklılıklar göstermiştir. Bu bulgular, balık sağlığı ve ekosistem yönetimi açısından önem taşımakta olup, sucul ekosistemlerde parazit yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi ve mevsimsel parazit izleme programlarının uygulanması gerektiğini vurgulamaktadır. Gelecekteki çalışmaların, parazitlerin balık sağlığı üzerindeki uzun vadeli etkilerini inceleyerek daha kapsamlı değerlendirmeler yapması önerilmektedir.

ABSTRACT: This study aimed to investigate the parasite fauna, seasonal distribution, relationship between host size and parasite burden, and the effects of water parameters on parasite load in common carp (Cyprinus carpio) from the Yenidal Irrigation Pond in Bingöl, Türkiye, between May 2023 and November 2023. Three different parasite species were identified in 75.6% of the examined fish. These species were Dactylogyrus extensus, Dactylogyrus anchoratus, and Ichthyophthirius multifiliis. The findings showed that D. extensus and D. anchoratus exhibited high prevalence in both C. carpio specularis and C. carpio carpio subspecies. Notably, D. extensus reached its highest prevalence and intensity during the summer, while D. anchoratus was more common in the autumn. Correlation analyses revealed a strong positive relationship between oxygen levels and parasite intensity. Fish in larger size classes exhibited the highest parasite prevalence, showing a positive correlation between host size and parasite burden. However, parasites were not found to have a significant impact on the condition factor of the fish. The results of the study indicated that parasite intensity varied seasonally, with higher levels observed in spring and summer. Additionally, some similarities and differences were noted when compared to the parasite fauna in other regions of Türkiye. These findings highlight the importance of parasite management strategies and the need for seasonal monitoring programs in aquatic ecosystems. Future studies should focus on the long-term effects of parasites on fish health for a more comprehensive understanding.