حقيقة الإنسان ضمن مفهوم النفس والروح في القرآن الكريم

Abstract

الملخص تتضمن هذه الرسالة البحث عن حقيقة الإنسان بين مفهوم )النفس والروح(، لأن الإنسان في وجوده الدنيوي متكون من جسد ترابي، ومن النفس التي خلق الله الإنسان منها، والروح الذي نُفخ فيه؛ مع ما هو معلوم من أن بعض كبار علمائنا يرون أن النفس والروح هما شيء واحد، كما يتبين من أقوالهم، لكن البحث يختار التقسيم الثلاثي لأنه أكثر ملائمة لفهم الآيات، وعليه جرى بناء فكرة البحث من أساسه . ويحاول الباحث الوصول إلى الجواب عن السؤال القديم، والجديد عن حقيقة الإنسان بمعنى: هل الذات المشار إليه ب )أنا(، و)أنت(، هو الروح، أم النفس، أو هو مجموع )الجسد والروح والنفس(؟ ومن الذي نفخ الروح في البشر الأول الذي هو آدم؟ ولماذا نفخ؟ وهل للروح علاقة بالحياة؟ وما هي النفس، وهل النفوس تموت؟ ومعنى موت النفوس، ومعنى الذرية، وهل للإنسان وجود قبل ظهوره على مسرح الحياة على الأرض، وهل ينتهي وجوده بالموت؟ ويجد القارئ الكريم الجواب على تلكم الأسئلة وغيرها خلال مرورهم بفصول ومباحث هذه الوريقات، ويستكشف معا ني جديدة ، ويزيل عن نفسه خوف الموت لأنه لا يموت، ويحس بمدى عظمته، وتميزه على جميع المخلوقات التي تعيش معه على الأرض، وبهذا الفهم يمكنه أن يضبط عواطفه، ويسيطر على نفسه، ويزكيها، ويطرح عنها الخوف القلق . ولا شك أن الإنسان في وجوده الدنيوي باعتباره كائنا مكلفا، وشخصية قانونية متكون من جسد مادي يحمل في داخله قوى خفية كالنفس والروح، وهو المسمى بالبشر، وقد حث القرآن الكريم الإنسان على التفكر في النفس البشرية، ومحاولة معرفة حقيقتها، وأسرارها، وهذا الذي نحاول فعله، لأن هذه المعرفة تساهم في ضبط أهوائها، وتربيتها، وتزكيتها بالإيمان الصحيح، والعمل الصالح، وكما هو بنين في موضوع خلق الإنسان؛ هناك أفكار ثلاثة واضحة جلية في القرآن الكريم، وهي: خلق البشر من التراب، وهذا هو الجسد، والفكرة الثانية: خلق الإنسان من نفس واحدة، والفكرة الثالثة: نفخ الروح وإسجاد الملائكة لآدم بعده بلا تأخير، وهذه الأفكار الثلاثة تشكل كينونة الإنسان

ÖZET: Bu araştırma, nefs ve ruh kavramları çerçevesinde insan hakikatini ele almaktadır. İnsan, dünyevi varlığı itibariyle topraktan bir vücüt, Allah’ın yaratıp insanın özü olarak bahsettiği nefis ve ona üflenen ruhtan mürekkep bir varlıktır. Bilindiği üzere, meşhur bazı âlimlere göre nefs ve ruh kavramları aynı anlama gelmektedir. Bu araştırmada, ayetlerin daha iyi anlaşılabilmesi açısından üçlü bir taksim tercih edilmektedir. Bu çalışmada, insan hakikatiyle ilgili eski ve yeni sorulara cevap aranmaktadır. Bu bağlamda, “ben” ve “sen” olarak bahsedilen öz ruh mu yoksa nefis mi ya da beden, ruh ve nefsin bir arada olduğu bir bütün müdür? İlk insan olan Âdem’e ruhu kim ve neden üflemiştir? Ruhun hayatla bir ilişkisi var mıdır? Nefis nedir? Nefisler ölür mü? Nefislerin ölümü ne anlama gelmektedir? Nesil nedir? İnsan, hayat sahnesine çıkmadan önce var mıydı? Onun ölümüyle varlığı sona erecek mi? Okuyucu, bu ve benzeri sorulara yönelik cevapları ve yeni anlamları, çalışmanın kısımlar ve başlıkları arasında bulacaktır. Böylece kişi, ölüm korkusundan sıyrılarak ölmediğini fark edecek, üstün olduğunu ve diğer tüm canlılardan farklı olduğunu hissedecektir. Bu anlayışla duygularını kontrol edebilecek, kendisini denetleyebilecek, arındırabilecek ve üzerindeki korku ve endişeleri atabilecektir. Şüphesiz insan, dünyevî varlığı itibariyle sorumluluk yüklenen, maddi bir bedenden oluşan ve sünnetullaha tabi bir kişiliğe sahip, içinde nefis ve ruh gibi gizli güçler barındıran bir varlıktır. İşte bu nedenle insana “insan” denilmiştir. Kur’ân-ı Kerîm, insanın özünü ve sırlarını anlaması için onu tefekküre teşvik etmektedir. Bu çalışmanın amacı da buna katkı sağlamaktır. Çünkü bu bilgi, arzuların kontrol altına alınması ve bunların terbiyesi, doğru iman ve salih amellerle arındırılması konusunda yardımcı olmaktadır. Kur’an’da insan yaratılışı ile ilgili üç temel görüş bulunmaktadır: Birincisi, insanın topraktan yaratılması, yani bedeninin oluşmasıdır. İkincisi, insanın tek bir nefisten yaratılmasıdır. Üçüncüsü ise ruhun üflenmesi ve ardından meleğin Âdem’e secde etmesidir. Bu üçü de insanın varlık anlayışını oluşturan temel unsurlardır.

ABSTRACT: This message Ph.D. research entitled (The truth of mankind within the concept of the Psyche and the Soul in the Holy Qur'an) includes an objective study in the reality of man between the concept of the Psyche and the Soul, because man in his worldly existence consists of an earthy body, and the psyche from which the Allah was created, and the soul that breathed into him, with what is known that some of our senior scholars see that the psyche and the soul are one thing, as can be seen from their perspectives, but the research chooses the triple division because it is more suitable for understanding the verses, and accordingly the idea of research has been built on this concept . The researcher tries to reach the answer to the old, and new question about the reality of man, it means: Is the Psyche referred to as (I) and (you) is the body, or is it the Soul, or the soul, or is it the sum of the Body, Psyche and Soul? And who breathed blow the Soul into the first mankind, which is Adam? And why inflate and why did he blow? Does the soul have anything to do with life? And what is the Psyche, and do Psyches die? what is the meaning of the death of psyche, the meaning of offspring, and does man exist before his appearance on the theater of life on earth, and does his existence end with death? The reader finds the answer to these questions and others during your honorable passage with the chapters and researches of these papers, and explores new meanings unprecedented, and finds the pleasure of reading, and removes from himself the fear of death because he does not die, and feels the extent of his greatness, and his distinction over all creatures that live with him on earth, and with this understanding he can control his emotions, control himself, recommend them, and put away anxiety fear . There is no doubt that man in his worldly existence as a assigned being, and a considerate personality consisting of a physical body that carries within the hidden force power such as the Psyche and the Soul, which is called human, and the Holy Qur'an has urged us to reflect on the human Psyche, and tries to know the truth and secrets and this is what we are trying to do, because this knowledge contributes to control its passions, nurture it, and nurture it with true faith and good deeds, and as shown in the subject of human creation, there are three clear ideas in the Holy Qur'an, namely: Human beings were created from dust, and this is the body, and the second idea is the creation of man from one psyche, and the third idea is breathing the soul, the angels bowing down to Adam after him without delay, and these three ideas constitute the being of mankind.