Diyarbakır'da Kendiliğinden Yetişen Bazı Dutların Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi

Abstract

ÖZET: Bu araştırma Diyarbakır Merkez ilçesi olan Bağlar ilçesi içerisindeki Yeniköy Mezarlığı ve Sur ilçesine bağlı Özekli köyünde 2018-2019 yılları arasında yürütülmüştür. Tohumdan yetişmiş M. alba, M. laevigata, M. rubra türlerine ait dut genotiplerinden hasat döneminde alınan meyvelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırma için belirlenen M. alba, M. laevigata ve M. rubra dut tiplerine ait sırasıyla 10, 5 ve 10 adet ağaç belirlenerek, toplamda 25 adet dut genotipinden meyve örnekleri alınmıştır. Örnek alınan tüm genotiplerde meyve eni, meyve boyu, sap çapı, sap boyu, meyve ağırlığı, kuru meyve ağırlığı, meyve rengi L, a, b değerleri, meyve suyu randımanı, pH, TA, SÇKM, toplam fenolik madde miktarı, DPPH ve meyve suyu rengi L, a, b değerleri tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda genotipler arasında en yüksek meyve ağırlığına sahip genotip (6,06 g) DML01 ve en yüksek meyve suyu randımanına sahip genotip (%56,22) DML01 olarak bulunmuş iken en yüksek TF değerine sahip genotip (1354,21 mgGAE/100g) DML05, en yüksek DPPH değerine sahip genotip (%69,33) DMR05, en yüksek SÇKM değerine sahip genotip (18,6 briks) DML05 olarak bulunmuştur. Genel olarak ortalama en yüksek meyve ağırlığı, en yüksek meyve suyu randımanı ve en yüksek toplam fenolik madde miktarı gösteren genotiplerM. laevigata türüne ait genotiplerde bulunmuş iken M. alba ve M. laevigata’ya ait genotipler takip etmiştir. Ortalama en yüksek DPPH miktarı M. rubra genotiplerinde bulunmuş iken M. alba ve M. laevigata’ya ait genotipler takip etmiştir.

ABSRACT: This research was carried out between 2018 and 2019 in Yeniköy Cemetery in Baglar district, the central district of Diyarbakir, and Özekli village in Sur district. It is aimed to determine the physical and chemical properties of fruits taken from the mulberry genotypes of M. alba, M. laevigata, M. rubra species grown from seeds. M. alba, M. laevigata and M. rubra mulberry types determined for the research, 10, 5 and 10 trees were identified, respectively, and fruit samples were taken from a total of 25 mulberry genotype. In all genotypes sampled, fruit width, fruit length, stem diameter, stem length, fruit weight, dried fruit weight, fruit color L, a, b values, juice yield, pH, TA, SÇKM, total amount of phenolic matter, DPPH and juice color L, a, b values were determined. As a result of the study, the highest fruit weight genotype (6.06 g) was found as DML01 and the highest fruit juice genotype (56.22%) was found as DML01, while the highest TF genotype (1354,21 mgGAE/100g) DML05 genotype (69,33%) with high DPPH value was found as DMR05, and genotype (18.6 brix) with highest SÇKM value was found as DML05. While genotypes showing the highest average fruit weight, highest juice yield and highest total phenolic content were found in genotypes of M. laevigata species, genotypes of M. alba and M. laevigata were followed. While the average highest DPPH amount was found in M.rubra genotypes, genotypes of M. alba and M. laevigata followed.