FARKLI BAL ARISI (Apis mellifera L.) IRK/EKOTİPLERİNİN BİNGÖL KOŞULLARINDA FİZYOLOJİK VE DAVRANIŞSAL ÖZELLİKLERİ İLE BALLARININ KALİTELERİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

ÖZET: Bu çalışma; Bingöl ilinde arıcılar tarafından yoğun olarak kullanılan farklı bal arısı genotiplerinin bazı davranışsal ve fizyolojik özelliklerininin belirlenmesi, ayrıca bu bal arısı genotiplerinden elde edilen balların fizikokimyasal ve melissopalinolojik analizlerinin yapılarak bölgeye en uygun bal arısı genotipinin tespit edilmesi amacı ile yapılmıştır. Bu çalışmada elde edilen verilere göre; 2022 yılında kışlama kabiliyeti (%58,6) ve yavru alanı (2820,51±971,82 cm2/koloni) Bingöl genotipinin, ortalama arılı çerçeve sayısı (7,06±3,27 adet/koloni), koloni ağırlığı (30,92±11,00 kg/koloni) ve bal verimi (15,97±1,57 kg/koloni) olarak Camili genotipinin en iyi performansı gösterdiği tespit edilmiştir. 2023 yılında ise, kışlama kabiliyeti (%71,4) Bingöl genotipinin, arılı çerçeve sayısı (8,82±0.20 adet/koloni), yavrulu alanı (3470,70±758,18 cm2/koloni), ortalama koloni ağırlığı (32,05±11,30 kg/koloni) ve bal verimi (17,30±2,46 kg/koloni) olarak Camili genotipinin en iyi performansı gösterdiği belirlenmiştir. Çalışma süresince, yaşama gücünün (%70) en yüksek Camili genotipinde, hijyenik davranışın (%98,79) en yüksek Bingöl genotipinde ve hırçınlık davranışının en fazla (8,88±2,43 adet/koloni) Camili genotipide olduğu belirlenmiştir. Genotiplerden 2022 yılında elde edilen ballarda; Camili genotipinin nem ve HMF, Posof genotipinin prolin ve diastaz, Karniyol genotipinin kül, suda çözünmeyen madde, fruktoz, glukoz ve maltoz, Bingöl genotipinin elektriksel iletkenlik, pH ve serbest asitliklerinin en yüksek olduğu belirlenmiştir. 2022 ballarında sakkaroz tespit edilmemiştir. Genotiplerin 2023 yılında ki ballarında ise; Camili genotipinin pH, serbest asitlik ve HMF, Posof genotipinin sakkaroz, Karniyol genotipinin nem, elektriksel iletkenlik, kül, suda çözünmeyen madde ve glukoz, Bingöl genotipinin prolin, diastaz, fruktoz ve maltoz değerlerinin en yüksek olduğu belirlenmiştir. Genotip ballarının melissopalinolojik analiz sonuçları inceldiğinde; 2022 yılında bal arısı genotiplerinin en yüksek oranda Verbascum sp. taksonunu ziyaret ettikleri belirlenmiştir. 2023 yılında polen analizlerine göre, Camili ve Posof genotipi ballarında Lamium sp., Karniyol genotipi ballarında Trifolium sp. ve Bingöl genotipi ballarında Astragalus sp. taksonu polenlerinin sekonder düzeyde olduğu tespit edilmiştir. 2022 ve 2023 yılında TPS- 10 g analizlerine göre polen sayısı en fazla olan ballın Karniyol genotipine ait olduğu belirlenmiştir.

ABSTRACT: This study; It was carried out with the aim of determining some behavioral and physiological characteristics of different honey bee genotypes used extensively by beekeepers in Bingöl province, and also to determine the most suitable honey bees for the region by performing physicochemical and melissopalynological analyzes of the honey obtained from these honey bee genotype in this study; in 2022, the Bingöl exhibited the best performance in terms of wintering ability (58.6%) and brood area (2820.51±971.82 cm2/colony). The Camili showed the best performance in terms of the average number of frames with bees (7.06±3.27 units/colony), colony weight (30.92±11.00 kg/colony), and honey yield (15.97±1.57 kg/colony). In 2023, the Bingöl demonstrated the best performance in wintering ability (71.4%), while the Camili excelled in the number of frames with bees (8.82±0.20 units/colony), brood area (3470.70±758.18 cm2/colony), average colony weight (32.05±11.30 kg/colony), and honey yield (17.30±2.46 kg/colony). During the study, it was determined that the Camili genotype had the highest survival rate (70%), the highest hygienic behavior (98.79%) in the Bingöl genotype and the highest aggressive behavior (8.88±2.43 units/colony) in the Camili genotype. In honey obtained from genotypes in 2022; It was determined that Camili had the highest moisture and HMF, Posof had the highest proline and diastase, Carniol had the highest ash, water insoluble matter, fructose, glucose and maltose, and Bingöl had the highest electrical conductivity, pH and free acidity. Sucrose was not detected in 2022 honey. In the honey of the genotypes in 2023; It was determined that Camili had the highest pH, free acidity and HMF values, Posof had the highest sucrose values, Carniol had the highest moisture, electrical conductivity, ash, water insoluble matter and glucose values, Bingöl genotype had the highest proline, diastase, fructose and maltose values. When the melissopalynological analysis results of genotype honeys are examined; in 2022, the highest proportion of honey bee genotypes will be Verbascum sp. It was determined that they visited the taxon. According to pollen analysis in 2023, Lamium sp. in Camili and Posof honeys, Trifolium sp. in Carniol honeys. and Astragalus sp. in Bingöl honeys. It was determined that pollination of the taxon was at secondary level. According to TPS-10 g analyzes in 2022 and 2023, it was determined that the honey with the highest pollen count belonged to the Carniole genotype.