Bedreddin İbn Ğurs'un "Şerhu Akaidi'n- Nesefiyye" isimli eserin tahkik ve değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET: Bu çalışmada Memluk devleti döneminde yaşayan Mısırlı Bedreddin İbn Ğurs el-Hanefi’nin “Şerhu Akâidi’n-Nesefiyye” isimli eserinin tahkik ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu eser, kelam geleneğinde önemli bir konum atfedilen Necmeddin Ömer en-Nesefî'nin “Akaidi’n-Nesefiyye’” isimli akaid metnine yazılmış bir şerhtir. İlimle iştiğal eden bir ailenin evladı olan şârih İbn Ğurs, tasavvuf ve akaid konularıyla meşhur olmuştur. Hanefi ve Matürîdî geleneğine mensup bir âlimdir. Birinci Bölümde önce Bedreddin İbn Ğurs ile Ömer en-Nesefi’nin hayatı ve ilmi kişilikleri kısaca ele alınmıştır. Ayrıca bu iki düşünürün kelami konulardaki görüşleri sunulmuş ve temelde şârihin yer yer de metin yazarının ulûhiyet ve semiyat konularındaki görüşleri mukayeseli sunulmuştur. Allah’ın varlığı, selbî sıfatlar, sübuti sıfatlar, rüyetüllah, efalü’l-ibad gibi kelamın temel meseleleri ele alınmıştır. İki düşünürün kelami görüşlerinin büyük oranda örtüştükleri ve şarihin Ehl-i sünnet çizgisi dışında gördüğü filozoflara cevap verdiği tespit edilmiştir. İkinci bölümde yazma eserin tahkiki yapılmıştır. Tahkik çalışması yapılırken İstanbul Süleymaniye Kütüphanesinden temin edilen nüsha esas alınmıştır. Bununla birlikte Kuveyt Evkaf ve İslami İşler Bakanlığı’ndan temin edilen iki ayrı nüsha ile aralarındaki farklara ve benzerliklere işaret edilmiştir.

ABSTRACT: In this study, it was examined and evaluated the manuscript of Egyptian scholar Badr al-Din Muhammad Ibn al-Ghars al-Hanafi, who lived during the Mamluk period. This work is an commentary written on the Islamic creed text of Najm al-Din Omar al-Nasafi's "Aqaid al-Nasafiyya", to whom an important position is given in the tradition of Islamic theology. The son of a family dealing with knowledge, the commentator al-Ghars became famous for fiels of mysticism and creed. He is a scholar of the Hanafi and Maturidi tradition. In the first chapter, the life and scholarly personalities of Badr al-Din Ibn al- Ghars and Najm al-Din al-Nasafi are briefly discussed. In addition, the views of these two scholar on theological issues are presented and basically the views of the commentator and the author of the text on the subjects of divinity and samiyyat are presented comparatively. It was evaluated the basic issues of theology such as evidence of the existence of God, negative attributes, subûti attributes, seeing God in the afterlife and created actions of the human. It was determined that the theological views of the two thinkers overlapped to a large extent, and the commentator responded to the philosophers whom he saw outside the line of Ahl al-sunna. In the second part, the manuscript was analyzed. The copy obtained from the Istanbul Suleymaniye Library was taken as the basis for the critical edition. However, two copies, obtained from Kuwait the Ministry of Awqaf and Islamic Affairs, have been pointed out the differences and similarities between them.