Tedarik Zinciri Çevikliğine Etki Eden Faktörlerin Kaynak Temelli Yaklaşım Perspektifi ile İncelenmesi

Abstract

ÖZET Tedarik zinciri çevikliğine etki eden faktörlerin kaynak temelli yaklaşım perspektifi ile incelenmesi adlı bu çalışmada kaynak temelli yaklaşım bileşenlerinin tedarik zinciri çevikliği üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Tedarik zinciri çevikliği ve kaynak temelli yaklaşım; öğrenme yönelimi, özümseme kapasitesi, teknoloji yönelimi ve tedarik zinciri çevikliği olmak üzere dört alt boyutta incelenerek çalışmaya dahil edilmiştir. Öğrenme yöneliminin özümseme kapasitesine, özümseme kapasitesinin tedarik zinciri çevikliğine, öğrenme yöneliminin tedarik zinciri çevikliğine, teknoloji yöneliminin özümseme kapasitesine ve teknoloji yöneliminin tedarik zinciri çevikliğine doğrudan etkileri incelenmiştir. Daha sonra özümseme kapasitesinin öğrenme yönelimi ve tedarik zinciri çevikliği arasındaki aracılık rolü ile özümseme kapasitesinin teknoloji yönelimi ve tedarik zinciri çevikliği arasındaki aracılık rolü ayrı ayrı incelenerek yedi ayrı hipotez oluşturulmuştur. Tezde kullanılan kavramlar arasındaki ilişkilerin incelendiği bir çalışmaya literatürde rastlanılmamıştır. Bu çalışma ile ilgili literatürdeki boşluk doldurulmaya çalışılmıştır. Türkiye’de üretim alanında faaliyet gösteren işletmelerin üst düzey yöneticileri ile yapılan ankete 289 kişi katılım sağlamıştır. Anket sonuçlarından elde edilen veriler ile frekans, normallik, güvenirlik ve aracılık analizleri test edilerek; ayrışma geçerliliği, açıklayıcı faktör ve doğrulayıcı faktör analiz sonuçları sunulmuştur. Ayrıca Sobel testi ile aracılık analizi doğrulanmıştır. Çalışma sonunda elde edilen bu bilgiler, kaynak temelli yaklaşım bileşenlerinin tedarik zinciri çevikliği üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak oluşturulan hipotezler doğrultusunda özümseme kapasitesinin öğrenme yönelimi ve tedarik zinciri çevikliği arasında kısmi aracılık rolü üstlenmekte olduğu ve özümseme kapasitesinin teknoloji yönelimi ve tedarik zinciri çevikliği arasında kısmi aracılık rolü üstlenmekte olduğu sonuçlarına varılarak hipotezler doğrulanmıştır.

ABSTRACT In this study, the impact of resource-based approach components on supply chain agility is investigated. Supply chain agility and resource-based approach are examined in four sub-dimensions: learning orientation, absorptive capacity, technology orientation and supply chain agility. The direct effects of learning orientation on absorptive capacity, absorptive capacity on supply chain agility, learning orientation on supply chain agility, technology orientation on absorptive capacity and technology orientation on supply chain agility were examined. Then, the mediating role of absorptive capacity between learning orientation and supply chain agility and the mediating role of absorptive capacity between technology orientation and supply chain agility were examined separately and seven different hypotheses were formed. A study examining the relationships between the concepts used in the thesis is not found in the literature. This study aims to fill the gap in the related literature. A total of 289 people participated in the survey conducted with senior managers of enterprises operating in the field of manufacturing in Turkey. Frequency, normality, reliability and mediation analyses were tested with the data obtained from the survey results, and the results of discriminant validity, explanatory factor and confirmatory factor analysis were presented. In addition, mediation analysis was confirmed by Sobel test. This information obtained at the end of the study shows that resource-based approach components have a positive effect on supply chain agility. As a result, the hypotheses were confirmed by concluding that absorptive capacity plays a partial mediating role between learning orientation and supply chain agility and absorptive capacity plays a partial mediating role between technology orientation and supply chain agility.