SİLAJLIK OLARAK YETİŞTİRİLEN BAZI YEM BİTKİSİ KARIŞIMLARININ HAYVAN BESLEME VE BİYOGAZ VERİM POTANSİYELLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

ÖZET Elazığ ili ekolojik koşullarında 2021-2022 yıllarında iki yıl süre ile yürütülen bu çalışma, silajlık olarak yetiştirilen mısır, tatlı sorgum ve soyanın yalın ve karışımlarının (intercropping) hasıl verimi ve silaj kalitelerinin belirlenmesi ve bu silajların teorik biyogaz verim potansiyellerinin ortaya konması amacıyla yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulan denemede yalın mısır, yalın tatlı sorgum, yalın soya, bir sıra mısır + bir sıra soya, bir sıra tatlı sorgum + bir sıra soya şeklinde ekim yapılmıştır. Mısır ve tatlı sorgum yalın ekimleri için sıra arası mesafe 70 cm, soya ve karışık ekimlerde ise sıra arası mesafe 35 cm olarak planlanmıştır. Araştırmada bitkilerin hasıl verimlerini değerlendirmek amacıyla yeşil ot verimi (YOV) ve kuru ot verimi (KOV) incelenmiştir. Ayrıca karışık ekimlerde alan eşdeğerlik oranı (AEO) hesaplanmıştır. Silajların fermantasyon kalitesi ve besin madde içeriklerinin belirlenmesi amacıyla kuru madde oranı (KMO), nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF), asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), asit deterjanda çözünmeyen lignin (ADL), ham protein oranı (HP), ham kül oranı (HK), organik madde miktarı (OM), pH düzeyi, laktik asit (LA), asetik asit (AA), propiyonik asit (PA), bütirik asit (BA)içeriği, nispi yem değeri (NYD), Fleig puanı, teorik biyogaz ve metan verim potansiyelleri belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre en yüksek yeşil ot, kuru ot verimi ve alan eşdeğerlik oranı sorgum ve soyanın birlikte ekildiği parsellerden elde edilmiştir. Silaj fermentasyon kalitesi ve besin madde içeriği bakımından arzu edilen değerler, mısır ve soyanın birlikte ekildiği parsellerden alınmıştır. Teorik biyogaz verimleri 601-627 L/kg, metan verimleri 324.3-337.6 L/kg aralığında değişim göstermiştir. Sonuç olarak Elazığ ekolojik koşullarında silaj fermentasyon kalitesi ve besin madde içeriği bakımından mısır ve soyanın birlikte yetiştirilmesinin saf yetiştirmeye göre daha üstün performans sergilediği belirlenmiştir.

ABSTRACT This study, which was carried out for two years in the ecological conditions of Elazig province province of Türkiye between 2021 and 2022, was aimed to determine the yield and silage quality of corn, sweet sorghum and soybean grown as silage and their intercropping (intercropping) and to reveal the theoretical biogas poduction potential of these silages. In the experiment, which was established with 3 replications according to the randomized blocks experimental design, sowing was done in the form of plain corn, plain sweet sorghum, plain soybean, one row of corn + one row of soybean, one row of sweet sorghum + one row of soy. The row spacing was planned as 70 cm for maize and sweet sorghum lean plantings, and 35 cm for soybean and mixed plantings. In the study, green grass yield (YOV) and hay yield (KOV) were examined in order to evaluate the yield of plants. In addition, the area equivalent ratio (AEO) was calculated for mixed plantings. In order to determine the fermentation quality and nutrient content of silages, dry matter ratio (KMO), neutral detergent insoluble fiber (NDF), acid detergent insoluble fiber (ADF), acid detergent insoluble lignin (ADL), crude protein content (HP), crude ash content (HK), organic matter content (OM), pH level, lactic acid (LA), acetic acid (AA), propionic acid (PA), butyric acid (BA) content, relative feed value (NYD), Fleig score and theoretical biogas and methane yield potentials were determined. According to the results of this study, the highest green grass, hay yield and area equivalent ratio were obtained from the plots where sorghum and soybean were planted together. The silage was taken from the plots where corn and soybean, which stand out in terms of fermentation quality and nutrient content, are planted together. Theoretical biogas yields ranged from 601-627 L/kg, and methane yields ranged from 324.3-337.6 L/kg. As a result, in Elazig ecological conditions, it was determined that the silage fermentation quality and nutrient content were superior to the other applications in the plots where corn and soybean were planted together.