ERGANİ (DİYARBAKIR) BÖLGESİ BALLARININ BOTANİK ORİJİNİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR

Abstract

ÖZET Bu çalıĢma, Ergani (Diyarbakır) merkez ve köylerinden toplanan bal örneklerinin (n=14) botanik orijinlerinin melissopalinolojik analizlerle tespit edilmesi ve 10 g baldaki toplam polen sayılarının saptanmasıyla yöredeki ilk çalıĢma olmayı amaçlamıĢtır. ÇalıĢma 2021-2022 yılları arasında gerçekleĢtirilmiĢtir. Ayrıca çalıĢmada 25 kaynak kiĢiyle (arıcı) görü-ĢülmüĢ ve arı florası anketi uygulanmıĢtır. Böylece arıcıların yörede nektar ve polen kay-nağı olarak bildikleri bitkiler ile melissopalinolojik analizler sonucu tespit edilen takson-ların karĢılaĢtırılması amaçlanmıĢtır. Bölgedeki arıcılardan toplanan bal örneklerinin polen analizleri sonucunda; ballarda 41 familyaya ait toplam 100 taksonun poleni tespit edilmiĢtir. Bal örneklerinde poleni en yaygın görülen taksonlar sırasıyla; Fabaceae, Asteraceae, Apiaceae, Rosaceae, Plantagi-naceae, Poaceae, Lamium sp., Astragalus sp., Brassicaceae, Amaranthaceae, Euphorbia-ceae, Trifolium sp., Hypericum sp., Salix sp., Centaurea sp. ve Plantago sp. olmuĢtur. Toplanan örneklerin 10 gram baldaki toplam polen sayısı (TPS-10) değerleri 16,064 - 241,673 arasında değiĢkenlik göstermiĢ olup ortalama değer 97,017 olarak hesaplanmıĢ-tır. Bu durum yöre ballarının normal ve iyi düzeyde polen içeren ballar olduğunu göster-miĢtir. Yöredeki arıcılarla yapılan anket sonuçlarına göre arıların sıklıkla ziyaret ettiği bitkiler-den en çok atıf alan ilk 6 takson ise, Astragalus sp., Trifolium sp., Eryngium campestre, Anchusa azurea Mill., Euphorbia sp. ve Echinops sp. olmuĢtur.

ABSTRACT This study aimed to be the first study in the region by determining the botanical origin of honey samples (n=14) collected from the center and villages of Ergani (Diyarbakır) by melissopalynological analyzes and determining the total pollen numbers in 10 g of honey. The study was carried out between 2021-2022. In addition, 25 resource people (beekee-pers) were interviewed and a questionnaire was applied in the study. Thus, it is aimed to compare the plants that beekeepers know as nectar and pollen sources in the region and the plants whose pollen is detected in honey. As a result of pollen analysis of honey samples collected from beekeepers in the region; Pollen of 100 taxa belonging to 41 families were determined in honey. The taxa with the most common pollen in honey samples are has been respectively; Fabaceae, Asteraceae, Apiaceae, Rosaceae, Plantaginaceae, Poaceae, Lamium sp., Astragalus sp., Brassicaceae, Amaranthaceae, Euphorbiaceae, Trifolium sp., Hypericum sp., Salix sp., Centaurea sp. and Plantago sp. The total pollen number (TPS-10) values in 10 grams of honey of the collected samples varied between 16.064 – 241.673 and the average value was calculated as 97.017. This showed that the local honeys were normal and well pollen-containing honeys. According to the results of the survey conducted with the beekeepers in the region, the top 6 taxa most cited among the plants frequently visited by bees are as follows: Astraga-lus sp., Trifolium sp., Eryngium campestre, Anchusa azurea Mill., Euphorbia sp. and Ec-hinops sp.