BİNGÖL OVASI’NDA YETİŞTİRİCİLİĞİ YAPILAN YONCA (Medicago sativa L.) POPÜLASYONLARININ İLERİ SELEKSİYON AMAÇLI VERİM VE KALİTE ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Bingöl ovasında yetiştiriciliği yapılan yoncaların ileri seleksiyon amaçlı verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2018 yılında yürütülmüştür. Çalışma kapsamında Bingöl ovasında yer alan 39 adet yonca tarlası ziyaret edilmiştir. Tarla ziyaretleri, yoncaların ikinci biçimine ait çiçeklenme döneminde yapılmıştır. Ziyaret edilen tarlalarda bitki boyu ölçülmüş, tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak alınan örnekler üzerinden yeşil ot ve kuru ot verimleri hesaplanmıştır. Kurutulan ve öğütülen ot örneklerine ait kalite parametreleri NIRS cihazı ile analiz edilmiştir. İncelenen özellikler arasındaki farklar Tukey testi ile karşılaştırılmış ve tüm özellikler arasında tespit edilen farkların istatistiksel olarak anlamlı olduğu (P<0,01) görülmüştür. Çalışmada; bitki boyu 59,3-109,3 cm, yeşil ot verimi 1016-4683 kg/da, kuru ot verimi 230-1050 kg/da, kuru madde oranı %17,7-29,9, ham protein oranı %16,2-23,5 ham protein verimi 44,3-193,2 kg/da, ADF (asit deterjanda çözünmeyen lif) oranı %25,7-35,7, NDF (nötral deterjanda çözünmeyen lif) oranı %33,9-46,4, SKM (sindirilebilir kuru madde) oranı %61,1-68,9, KMT (kuru madde tüketimi) oranı %2,59-3,57 ve NYD (nispi yem değeri) ise 123-191 arasında değişim göstermiştir. En yüksek verim (yeşil ve kuru ot verimi) Garip köyüne ait birinci tarladan, en yüksek kalite ise (düşük ADF, NDF ile yüksek SKM, KMT ve NYD) Kumgeçit köyüne ait ikinci tarladan elde edilmiştir. Bölgede yonca yetiştiriciliği yapan çiftçilerin sertifikalı tohumluk kullanmaları tavsiye edilmektedir. Ancak çeşitli nedenlerden dolayı yerel genotiplere ait tohumlukların tercih edilmesi durumunda, Garip köyü ve Kumgeçit köylerinde kullanılan tohumlukların tercih edilmesi verim ve kalite açısından avantajlı olacağı anlaşılmıştır.

ABSTRACT This study was carried out in 2018 in order to determine the yield and quality characteristics of the alfalfa cultivated in Bingöl plain for advanced selection. Within the scope of the study, 39 alfalfa fields in Bingöl plain were visited. Field visits were made during the flowering period of the second cut of alfalfa. In the fields visited, the plant height was measured, and the forage and dry matter yields were calculated from the samples taken as three replications according to the completely randomized blocks trial design. Quality parameters of dried and ground forage samples were analyzed with NIRS device. The differences between the examined features were compared with the Tukey test and the differences detected among all the features were found to be statistically significant (P <0.01). In the study; plant height 59.3-109.3 cm, forage yield 1016-4683 kg/da, dry matter yield 230-1050 kg/da, dry matter ratio %17.7-29.9, crude protein ratio 16.2-23.5%, crude protein yield 44.3-193.2 kg/da, ADF (insoluble fiber in acid detergent) ratio 25.7-35.7%, NDF (insoluble fiber in neutral detergent) ratio 33.9-46.4%, DDM (digestible dry matter) ratio 61.1-68.9%, DMI (dry matter intake) 2.59-3.57% and RFV (relative feed value) varied between 123-191. The highest yield (forage and dry matter yield) was obtained from the first field of Garip village and the highest quality (low ADF, NDF and high DDM, DMI and RFV) was obtained from the second field of Kumgeçit village. Farmers growing alfalfa in the region are recommended to use certified seeds. However, if the seeds of local genotypes are preferred for various reasons, it is recommended that the seeds used in Garip village and Kumgeçit villages will be preferred in terms of yield and quality.