Bingöl masallarında –seçilmiş örneklerde- sembolik masal çözümlemeleri

Abstract

Masallar, gerçekliğin sınırlarını ihlal edip düşlere ve hayallere açılan kapılardır bir bakıma. Hayatı hayallerle besleyen bu masallar, bizleri ucu bucağı olmayan coğrafyalarda, zamansız yolculuklara çıkaran şenlikli bir dilin şarkısını söyler dururlar. Çocuklukla, saflıkla, iyilik ve sevgiyle anımsanan masalların dünyasına girmenin, bu güzelliği aramakla çok ilgisi var. Dünyanın şanslı çocukları, bazen büyükleri de bu masalları farklı dillerde dinlediler; ama bu masallarla yolculuk ettikleri yer, birbirine çok benzediği görülmüştür. Bu çalışmada, Bingöl'de Zazaca anlatılan masallardan yola çıkılarak yapılan tahlil ve tespitlerin yer aldığı sözlü kültürün önemli ürünlerinden olan masalın Zaza edebiyatındaki yerini açıklamaya çalıştık. Derlenen Zazaca masallardaki sembolleri yorumlarken, masalların Zaza toplumunun sosyal-kültürel geçmişine ve bugününe dair birçok bilgiyi de içerdiğini gördük. Masalların sembolik çözümlemesinin, kolektif hafıza ve bilinçaltı ile ilişkili olduğunu gözlemledik, bu bağları açıklamaya çalıştık. Bize çoğul bir okumanın imkânını sunan Bingöl masallarını, yakın ve uzak kültürlere ait bazı masallarla karşılaştırarak, benzerlik ve farklılıkları tespit edip yorumlamaya çalıştık. Dilin coşkulu, epik ve saf hâliyle üretilip var olmuş bu Zazaca masallar, geniş bir dünyanın kapılarını açmakla kalmıyor, bu genişliğin bugüne ulaşmasında kilit bir rol de oynuyor.

Tales are a look at the doors that open up to dreams and dreams, breaking the limits of reality. These fascinating tastes keep us singing a song of festive lyric, which brings us to untimely journeys in non-bore geographies. There is a tutam of interest in seeking this beautifulness to enter into the world of the fairy tales we remember with childhood, purity, kindness and love. The lük cahilden of the world (and soketimse the el ders) listende to These verse in difterin languraysa; But the plice the trakeler with These teles wa ver similer to Bach ot her. Ih Bingöl, in this tesis, were analizse and determinantınsa are madde bay gonga otu form the tales described in Zazaca, we tried to explain the place of the fairy tales of oral cultures in Zaza literature. In interpreting the motifs of the zakka masks we have compiled, we have seen that the tables contain many social and cultural backgrounds of the Zaza society and many of today's information. We read the Bingol Tales, which offered us the opportunity of reading a tutam, comparatively with some of the tale of the near and distant cultures, and tried to identify and interpret similarities and differences. These Zazay tale productions, which have been produced with a lively, epic and pure language, do not open the doors of a wide world and play a key role in reaching this width today.