El-Cevâhirî'nin Övgü Şiir'lerinde Berâ'atü'l-İstihlal

Abstract

This work is an effort to determine the position of the art of the rhetoric (Berâtü'l al-istihlâl) in the poems of the Iraqi poet Muhammad Mahdi alJawahiri (praise). In order to reach the desired result, besides the two dimensions as practical and theoretical, the historical process of the concept has been extensively explored by using the methods of Cevahirî's praise poetry and by analyzing the selected examples, The author is based on two main sources of study. The first is rhetoric and literary criticism works, and the second is information obtained from practices in poetry. The study consists of preface, introduction and three chapters. There are three subheadings in each of the sections. In the introduction it has been told about the life of the great poet Muhammad Mahdi al-Jawahiri that can give us clues about his personality. In addition, information on the cultural and social environment of the poet is also conveyed. In the first part, the relation between the position of the concept (Berâtü'l-istihlâl) and its al-Jawahirî is mentioned. In the second part, examples of al-Cevahirî's poetry (Berâtü'l-istihlâl), which are analyzed in terms of oral, structural and belâgat, are given. In the third chapter, applied practical examples representing the art of alCevahiri's praise poems (Berat al-istihlâl) are mentioned. In the conclusion part, findings are presented together with the findings of the research.

Bu çalışma belâgat konularından olan (Berâetü'l-istihlâl) sanatının Irak'lışair Muhammed Mehdî el-Cevâhirî'ninmedih (övgü) şiirlerindeki konumun tespitine yönelik bir çabadır. Konunun pratik ve teorik olmak üzere iki boyutunun yanı sıra arzulanan neticeye ulaşmak amacıyla elCevâhirî'nin övgü şiirlerinden seçilen örneklerin çözümlenmesinden yola çıkılarak bu konuda bize fikir sağlayabilecek, konu ile ilgili önemli sonuçlara ve amaca ulaştıracak tüm yöntemler kullanılarak söz konusu kavramın tarihsel süreci de kapsamlı bir şekilde araştırılmıştır. Yazar çalışmasında kaynak olarak iki ana unsura dayanmıştır. Birincisi belâgat ile edebiyat eleştirisi eserleri, ikincisi ise şairin örneklerindeki uygulamalardan elde edilen bilgilerdir. Çalışma önsöz, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Bölümlerin her birisinde de üç alt başlık bulunmaktadır. Girişte büyük şair Muhammed Mehdî el-Cevâhirî'nin şahsiyetine dair bize ipuçları verebilecek hayatından bahsedilmiştir. Ayrıca şairin kültürel ve sosyal çevresine dair bilgiler de aktarılmıştır. Birinci bölümde (Berâetü'l-istihlâl) kavramının konumu ve elCevâhirî'ninşiirleriyle olan ilişkisine değinilmiştir. İkinci bölümde elCevâhirî'nin şiirlerinde (Berâetü'l-istihlâl) sanatının sözlü, yapısal ve belâgat açısından çözümlü örneklerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde el-Cevâhirî'nin övgü şiirlerinde (Berâetü'l-istihlâl) sanatını temsil eden uygulamalı çözümlü örneklere değinilmiştir. Sonuç kısmında ise araştırma neticesinde elde edilen bulgular kanıtlarıyla birlikte sunulmuştur.