Klaman û eseranê Zazaki ê Mikail Aslan de tema

Abstract

Mikail Aslan hunermendêko 'emırê xwu nime ra zedêr xebatê Zazaki ser dayoxo. Aslan, tena hunermendê vengê niyo. Wı, tena pê vengê xwu nê, tor vatê û muzigê xwu zi hunermendêko namdar o. Muzig û folklorê Zazayan ser zi zaf cıgerayiş kerda. Pê klamanê xwu, semedê sınasiyayiş û zoniyayişê Zazaki ser ked a pil daya. Ina semedê ra, hunermendêko ına erciyaye ser û derheqê klamanê ey ser xebıtiyayiş zaf mıhimo. Dem a dûiri ra heta ına waxtê inson sanat şuxulneya. Sanat, semedê zerê xwu teber dayış ser şuxulyena. Muzig zi zerê xwu teber dayış de yew rayir a. Muzig tena xwu ifadı kerdış niya, yorê yew klam yan marş bena ey şarê hemın. Mektebanê Tırkiyade bê Tırkki perwerde çinêya. Ina hal zi tesirokê pil duna zuwanan binan ser. Ina tesir, likuniyê vind biyayışê zuwanan vırazena. Mekteban de Zazaki perwerde çinêya, ına ra wet pil zi qican xwu ri zuwan xwu musnayış ra dûir vındeni. Cuyayışê yew zuwan ser, qıse kerdışê nesl a newe zaf mıhima. Nesl a newe zi eşkên pê klaman zuwan bımuse. Taye merkezê musnayışê zuwanan, pê muzig û klaman zuwan musnêni. Ina semedê ra xebata ke Zazaki ser yena vıraştış, qêy aver şiyayışê zuwan ri zaf ercayiya. Ina likuni Zazaki ser ra wedertiş de rolê klaman zi bena. Ina tez, klamanê û eseranê Zazaki ê Mikail Aslani de tema ser yew xebata. Destpêk de hedef, mıhimi û çarçıwa ına xebat çıtaya a nusiyaya. Xebat, dı beşan ra vıraziya. Beşa yewın, Mikail Aslan kam ca ameyo dunya, bajar û cuyayışê ey, tehsilê ey çıta bı, wahar/wayir seni yew şexsiyeto, çend hebi album û kıtabê Aslan esti, ına albuman ra kamyo klam ey kamo, her yew deyir çend deqqiqe gena, vatê û muzig ey kamo, inan ra behs biya. Beşa dıyin, kıtab û albumanê Mikail Aslan ra kamyo klamê Zazaki, vatê yan muzig ey Mikail Aslano, tena ser ınina vındiyena. Hevêr temayê klaman tesbit biya û bajnê zi her yew temayê klam ciya ciya nusiya.

Mikail Aslan is an artist who devoted most of his life to his work on Zaza music. He is known not only for his voice, but also for his music and compositions. Aslan, who also has a researcher personality, has made significant contributions to the development of Zaza music with the works he produced. For this reason, it is also important for Zaza music history and literature to do a thesis on such a valuable artist and his works. Throughout history, human beings have used various methods to reflect their emotions. One of these methods is music. Music can be a common denominator of a society, not only as a method of expressing itself. Failure to provide mother tongue education in languages other than Turkish in schools in Turkey to make a negative impact on other languages, which leads to the disappearance of the dangers of living languages. The fact that the language of education is not other than Turkish is effective in families to avoid teaching Zaza to their young children. Speaking that language by new generations is vital importance for a language to survive. It is a known fact that music is one of the effective methods not only for introducing a language but also for learning a language. Some language learning centers use music to learn that language. For this reason, each study done for Zaza has become more meaningful for this language to live. Songs can also play a role in eliminating this danger. In this thesis, the themes in Zaza language of Mikail Aslan are focused on. In the introduction part, the aim, importance and limits of the study are mentioned. The study has been created in two parts. In the first part, the effect of the city where Aslan was born in the form of Mikail on his life and music, education, what kind of personality he has how many albums he released, the duration of the works, who the lyrics and music of the works in his albums belong to are explained. In the second part, the themes of the Zazaki works of which only the lyrics and music belong to him in Aslan's albums are emphasized. First, the themes of the songs were determined, and then the songs were evaluated under separate theme titles.

Mikail Aslan hayatının büyük bir kısmını Zazaca müzik üzerine yaptığı çalışmalara adamış bir sanatçıdır. Sadece sesi ile değil, çoğunlukla yaptığı müzik ve besteleri ile de tanınan bir sanatçıdır. Araştırmacı bir kişiliğe de sahip olan Aslan, ortaya koyduğu eserlerle Zazaca müziğin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. Bu nedenledir ki, böyle değerli bir sanatçı ve eserleri üzerine tez çalışması yapmak Zazaca müzik tarihi ve edebiyatı açısından da önem arz etmektedir. İnsanoğlu duygularını yansıtmak için tarih boyunca çeşitli yöntemler kullanmıştır. Bu yöntemlerden birisi de müziktir. Müzik sadece kendini ifade etme yöntemi olarak değil bazen de bir toplumun ortak paydası olabilmektedir. Türkiyedeki okullarda Türkçe dışındaki dillerde ana dilde eğitimin verilmemesi diğer diller üzerinde olumsuz bir etki yapmakta, bu da dillerin kaybolma tehlikesi yaşamalarına yol açmaktadır. Eğitim dilinin Türkçe dışında olmaması ailelerin küçük yaştaki çocuklarına Zazaca öğretmekten kaçınmasında etkili olmaktadır. Bir dilin varlığını devam ettirebilmesinde, yeni nesillerin o dili konuşması hayati öneme sahiptir. Müziğin, sadece bir dilin tanıtılmasında değil aynı zamanda dil öğrenilmesi için de etkili yöntemlerden olduğu bilinen bir gerçekliktir. Bazı dil öğrenme merkezleri müziği, o dilin öğrenilmesi için kullanmaktadır. Bu nedenle Zazacaiçin yapılan herbir çalışma bu dilin yaşaması için daha bir anlamlı hale gelmiştir. Bu tehlikenin ortadan kaldırılmasında şarkıların da bir rolü olabilmektedir. Bu tezde, Mikail Aslanın Zazaca eserlerindeki temalar üzerinde durulmuştur. Giriş kısmında çalışmanın hedefi, önemi ve sınırlarından bahs edilmektedir. Çalışma iki bölüm halinde oluşturulmuştur. Birinci bölümde Mikail Aslan'ın doğduğu şehri, hayatı ve müziğine olan etkisi, eğitimi, nasıl bir kişiliğe sahip olduğu, kaç tane albüm ve kitab çıkardığı, şarkıların süresi, söz ve müziklerinin kime ait olduğu anlatılmıştır. İkinci bölümde Aslan'ın kitapları ile albümlerinde sadece sözü veya müziği kendisine ait olan Zazaca şarkıların temaları üzerinde durulmuştur. Önce şarkıların temaları tespit edilmiş, daha sonra da şarkılar ayrı ayrı tema başlıkları altında değerlendirilmiştir.