Kemâlüddîn İbnü'l Adîm'in "Zübdetü'l Haleb min Târîhi Haleb" adlı eserinde "Mirdâsîler" bölümünün tercüme ve tahlili

Abstract

Bu çalışma Kemâlüddîn İbnü'l-Adîm'in Buğyetu'l-Taleb min târîhu'l-Haleb adlı eserinin muhtasarı olarak hazırladığı ve 641 (1243) yılına kadar gelişen olayları kaydettiği Zübdetü'l-Haleb min târîhi Haleb adlı eserinin Mirdâsîler Emirliği bölümünün (1024-1080) tercüme ve değerlendirmesinden oluşmaktadır. Süheyl Zekkar'ın tahkik ettiği bu eser iki cilt halinde yayınlanmış olup, Mirdâsîler Emirliği kısmı birinci ciltte yer almaktadır. Eser, Haleb, Biladü'ş-Şam'ın şehirleri, köyleri, kaleleri ve Biladü'ş-Şam'a komşu Anadolu, Irak ve Mısır hakkında önemli bilgiler vermektedir. Bunların yanı sıra eser, Haleb adının etimolojisi, kuruluşu ve İslâmiyet'in bölgeye yayılmasından, yazarın yaşadığı Eyyûbî hükümdarı Melik Nasır dönemine kadar gelen tarihi olayları kronolojik olarak anlatmaktadır. Mirdâsîler 1024-1080 yılları arasında Haleb'te hüküm sürmüş bir Arap emirliğidir. Tercümesi yapılan Mirdâsîler bölümünde Mirdâsîlerin siyasî ve askerî tarihinin yanı sıra Haleb ile irtibatı bulunan önemli devlet adamları, âlimler, vezirler, kadılar, şairler ve yazarlardan bahsedilmektedir. Bu yönüyle Mirdâsîler açısından ana kaynak niteliği taşımaktadır. Eser, Mirdâsîlerin hüküm sürdüğü süreçte Türklerin Bilâdü'ş-Şâm'a gerçekleştirdikleri göçler, saldırılar ve bölgede yaşanan Selçuklu-Bizans mücadelesi hakkında da önemli kayıtlar ihtiva etmektedir. Bu çalışmanın amacı eserin Mirdâsîler ile ilgili bölümünün tercüme edilerek Ortaçağ ve Ortadoğu tarihi açısından önemini ortaya koymak ve bu konuda yapılacak çalışmalara katkı sunmaktır.

This study consists of translation and evaluation of Mirdasids Emirates section of Zubdetü'l-Haleb min târîhi Haleb (1024-1080) which recorded the events that took place until 641 (1243) and prepared as summary of Kemâlüddîn İbnü'l-Adîm's Buğyetu'l-taleb min târîhu'l-Haleb. This work which was analysed by Süheyl Zekkar, released in two volumes. The part of the Emirate of Mirdasids is placed in the first volume. The study provides important information about Aleppo, cities, villages, castles of Damascus and Anatolia, Iraq and Egypt neighbouring Damascus. Besides, the work explains the etymology the name of Aleppo, the establishment and the historical events chronologically from the spread of İslâm to the region up to Ayyubid ruler Melik Nasser's period while the writer lived. The Mirdasids is an Arab emirate that ruled in Aleppo between 1024-1080. The important statesmen who have relations with Aleppo, scholars, ministers, judges, poets and writers as well as military history are mentioned in the translated Mirdasids section. In this manner, it has charateristics of being the main source from Mirdasids point of view. The work also contains important records regarding the Turks migrations, attacks to Damascus and the Seljuk-Byzantine struggle in the region during the reign of the Mirdasids. The purpose of this study is to reveal the importance in terms of Medieval and Middle Eastern history by translating the part of the work related to Mirdasids and to contribute to other studies.