Mısır ve Türkiye sosyal bilgiler ders kitaplarında vatandaşlık algısının karşılaştırmalı analizi

Abstract

Ders kitapları içerikleri eğitim programları ve devletlerin politikalarına göre şekillenir. Ders kitapları devletlerin çeşitli algıları hususunda bilgi veren mühim kaynaklardır. Bu bağlamda araştırmanın amacı Türkiye ve Mısır sosyal bilgiler ders kitaplarındaki vatandaşlık algılarının karşılaştırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi ve yatay karşılaştırmalı eğitim yöntemi kullanılmıştır. İçerik analizinde kullanılan vatandaşlık kategorisi, -ölçek-, tanımı şöyledir: Bireyle devlet arasındaki ve bir devlet içinde yaşayan bireylerin kendi aralarındaki ilişkileri belirleyen hukuksal bağ. Kavram bireyin devlete, devletin bireye, bireylerin birbirlerine karşı bazı hak veyükümlülükleri olduğunu ifade eder. Türkiye sosyal bilgiler ders kitaplarına yansıyan vatandaşlık algısında hak sahibi vatandaş ön plandadır. En fazla kadın hakları, düşünce özgürlüğü hakkı, eğitim hakkı ve inanç hakkına yer verilmiştir. Vatandaşlık yükümlülüklerinden vergi verme, eğitim alma ve çalışma yükümlülüğü söz konusudur. Mısır’ın sosyal bilgiler ders kitaplarına yansıyan vatandaşlık algısında yükümlülük sahibi vatandaş ön plandadır. Vatandaşlık haklarının neler olduğu hakkında hiç bilgi verilmemiştir. Yükümlülükler kanun ve kurallara itaat etme ve çevreyi koruma ile ilgilidir.