Ebû Nuaym el-Fadl b. Dukeyn’in Hayatı ve Hadis İlmindeki Yeri

Abstract

ÖZET: İslam dininin temel kaynaklarından biri de Hz. Peygamber’in hadisleridir. Hadislerin günümüze kadar sağlam ve güvenilir yollarla ulaşmasında en büyük pay başta sahâbîler olmak üzere, tabîin ve tebe-i tâbiîn nesillerine aittir. Tebe-i tâbiîn döneminde yaşamış olan Ebû Nuaym el-Fadl b. Dükeyn Kûfe’de doğmuş ve burada hayatını sürdürmüştür. Kûfe, İslâm tarihinde ilk kurulan şehirlerden olup sahâbenin büyükleri başta olmak üzere tâbiîn ve tebeu’t-tâbiîn’den birçok âlimin yaşadığı önemli ilim merkezlerinden biridir. Dolayısıyla Kûfe, birçok önemli kişiye ev sahipliği yapması hasebiyle hadis ilminde de müstesna bir yere sahiptir. Ebû Nuaym Kûfe’de dönemin büyük âlimlerinden dersler almış, kendisinden de birçok meşhur muhaddis istifade etmiştir. Sika ve hafız olarak kabul edilen Ebû Nuaym’ın rivayetleri başta Kütüb-î Sitte olmak üzere diğer muteber hadis kaynaklarında tahrîc edilmiştir. Bu çalışmada tebeu’t-tâbiîn döneminin büyük muhaddislerinden Ebû Nuaym el-Fadl b. Dükeyn’in hayatı ve hadis ilmindeki yeri ele alınmıştır. Öncelikle Ebû Nuaym’ın yaşadığı ortam ana hatlarıyla resmedilerek ilmî kişiliği ele alınmış, daha sonra da hadis ilmindeki konumu tespit edilerek rivayetleri analiz edilmiştir. Gayemiz hadis ilmine büyük katkıları olan ve henüz yeterince bilinmeyen şahsiyetleri tanıtmak ve yapılacak bu tür çalışmalara bir nebze olsun katkı sunmaktır.

ABSTRACT: The hadiths of Prophet Mohammed is one of the main sources of the religion of Islam. The biggest share in the transmission of hadiths to the present day, by sound and reliable means, belongs to the tabîn and tebe-i tâbiîn generation, especially the companions. Abû Nuaym al-Fadl b. Dukayn, who lived in the period of tebe-i tâbiîn, was born and lived in Kufa. Kufa is one of the first cities established in the history of Islam, and it is one of the important centers of science where many scholars from the tabiîn and tebeu't-tâbiîn, especially the elders of the companions, lived.Therefore, Kufa has an exceptional place in the science of hadith, as it hosts many important people. Abû Nuaym took lessons from the great scholars of the time in Kufa and many famous hadith scholars benefited from him. The narrations of Abû Nuaym, who is considered a sika and hafiz, are included in other basic hadith books, especially in Kutub-î Sitte. Although some sources accused him for concealing, it has been determined that this information is not correct. Abû Nuaym was exposed to this unjust accusation because the information about him was mistranslated from the first scripture books to later books. In this study, Abû Nuaym al-Fadl b. Dukayn's life and his place in the science of hadith are discussed. First of all, the environment in which Abû Nuaym lived was depicted with the main lines and his scientific personality was discussed, then his position in the science of hadith was determined and his narrations were analyzed. Our aim is to introduce people who have made great contributions to the science of hadith and are not yet to be known enough, and to contribute to such studies.