YERFISTIĞI (Arachis hypogaea L.) BİTKİSİNDE LEONARDİT MATERYALİ DOZLARININ TUZ STRESİNİ GİDERMEDE ETKİSİ

Abstract

ÖZET Bu çalışma 2021 yılı yaz sezonunda farklı oranlarda hazırlanmış NaCI tuzu ve leonardit materyali dozlarının NC-7 yerfıstığı çeşidinin gelişimi üzerine etkilerini araştırmak için Bingöl Üniversitesi Ziraat Fakültesi kampüs alanında açık hava şartlarında saksı denemesi şeklinde yürütülmüştür. Yerfıstığı denemesi tesadüf parselleri faktöriyel deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemede NC-7 yerfıstığı çeşidi ile 5 farklı leonardit dozu (0 kg/da, 25 kg/da, 50 kg/da, 75 kg/da ve 100 kg/da hesabına göre) ve 4 farklı NaCI dozu (0 mM, 50mM, 100mM ve 150mM) material olarak kullanılmıştır. Saksılara 5 kg toprak konularak her saksıya 5 adet yerfıstığı tohumu ekilmiş ve çıkışlar gerçekleştikten sonra, her saksıda seyreltme yapılarak 3’er adet bitki bırakılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda; bitki boyu 10,06-12,36 (cm), dal sayısı 3,00-3,78 (adet/bitki), fide yaş ağırlığı 5,66-8,94 (g), fide kuru ağırlığı 4,42-7,27 (g), yaprak alanı indeksi 36,62-47,53 (cm2), kök uzunluğu 26,31-45,93 (cm), kök yaş ağırlığı 0,44-2,52 (g), K oranı 0,957-1,337 (%), Na oranı 386,25-699,05 (mg/kg), arasında değiştiği gözlenmiştir. Denemede elde edilen verilere göre; NaCI tuzu uygulaması yerfıstığı çeşidinin fide kuru ağırlığı, fide yaş ağırlığı, Sodyum (Na) ve kök yaş ağırlığına 0,05 düzeyinde önemli etkide bulunmuştur. Leonardit uygulaması bitki boyu, kök uzunluğu, K (potasyum) ve kök yaş ağırlığına 0,05 düzeyinde önemli etkide bulunmuştur. Leonardit x NaCI interaksiyonuna bakıldığında ise kök uzunluğu, kök yaş ağırlığı, fide kuru ağırlığı, K (%) oranı ve Na(mg/kg) miktarı ise 0,05 düzeyinde önemli bulunmuştur. Sonuç olarak tuzlu topraklarda yetiştirilen yerfıstığına uygulanan leonardit materyalinin toprakta bulunan tuzun etkisini azalttığı belirlenmiştir.

ABSTRACT This study was established as a pot experiment in open air conditions in the campus area of Bingöl University Faculty of Agriculture in order to investigate the positive and negative effects of NaCl salt and leonardite material doses prepared at different rates in the summer season of 2021 on the development of NC-7 peanut variety. The peanut experiment was established according to the randomized plots factorial design with 4 replications. In the experiment, NC-7 peanut variety and 5 different doses of leonardite (0 kg/da, 25 kg/da, 50 kg/da, 75 kg/da and 100 kg/da) and 4 different NaCl doses (0 mM, 50mM, 100mM and 150mM) were used. 5 kg of soil was placed in the pots and 5 peanut seeds were planted in each pot, and after the emergence, thinning was done and 3 plants were left in each pot. As a result of the study; plant height 10.06-12.36 (cm), number of branches 3.00-3.78 (pieces/plant), seedling fresh weight 5.66-8.94 (g), seedling dry weight 4.42-7.27 (g), leaf area index 36.62- 47.53 (cm2), root length 26.31-45.93 (cm), root fresh weight 0.44-2.52 (g), K ratio 0.957-1.337 (%), Na ratio 386.25-699.05 (mg) /kg) observed to vary between. According to the data obtained in the experiment; NaCl salt application had a significant effect of 0.05 on the seedling dry weight, seedling fresh weight, sodium (Na) and root fresh weight of our peanut variety. Leonardite application had a significant effect of 0.05 on plant height, root length, K (potassium) and root fresh weight of our peanut variety. Looking at the Leonardite x NaCl interaction, root length, root fresh weight, seedling dry weight, K (%) ratio and Na (mg/kg) amount were found to be significant at the level of 0.05. As a result, It was determined that leonardite material applied to peanuts grown in soils with high NaCl dose reduced the effect of salt in the soil.