ARAP DİLİNDE LAFZÎ KARİNELER VE ANLAMA YANSIMASI

Abstract

ÖZET Tezin Başlığı : Arap Dilinde Lafzî Karineler ve Anlama Yansıması Tezin Yazarı : Yakup MUCAN Danışman : Dr. Öğr. Üyesi Muhammed ÇETKİN Anabilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Bilim Dalı : Arap Dili ve Belagati Bilim Dalı Kabul Tarihi : 21.11.2019 Sayfa Sayısı : XI + 144 + 1 Bu tezde, lafzî karinelerin anlamı belirlemede ve ortaya çıkarmada ne gibi işlevlere sahip olduğunu incelemeye çalıştık. Bunun yanın da Arap dilinde cümle anlamının tespit edilmesinde karineler teorisinin ne gibi etkisi ve rolü olduğunu cümle anlamları ve ayetler üzerinde tatbik ederek konuyu değerlendirmeye çalıştık. Giriş bölümününde iletişimin temel aracı olan dil kavramı üzerinde ayrıntılı açıklamalarda bulunup insanın en temel yetilerinden biri olduğu vurgulandı. Birinci bölümde; “Lafız-Anlam İlişkisi” ekseninde “dil”i oluşturan unsurlardan; “lafız” başlığı altında kelime ve kelam, “anlam” başlığı altında ise sözlüksel, işlevsel/gramatik ve bağlamsal anlam türleri şeklinde ayrıntılı olarak incelendi. Bununla birlikte lafzın anlama delâletinin ne şekilde gerçekleştiğini delâlet türleri kapsamında açıklamaya çalıştık. İkinci bölümde “Karinenin Kavramsal Alanı” başlığı altında karine kavramının sözlük ve terim anlamına değindik. Yine bu başlık altında karineyle ilgili diğer kavramları alt başlıklar halinde açıklamaya çalıştık. Üçüncü bölümde “Arap Dilinde Lafzî Karineler” başlığı altında karine çeşitlerini Temam Hassan’ın görüşleri doğrultusunda açıkladık. Karine çeşitlerinden konumuzla ilgili olan lafzi karine türlerini açıklayarak konuyu ayrıntılı olarak işledik. Lafzî karinelerin anlamı belirlemedeki rolünü ve belirleyiciliğini uygulamaya yansıması bakımından cümleler ve ayetler üzerinden ifade etmeye çalıştık.

ABSTRACT Title of the Thesis: Literal Clues in Arabic Language and Their Reclection on to the Meaning Author : Yakup MUCAN Supervisor : Asst. Prof. Ph. D. Muhammed ÇETKİN Department : Department of Basic Islamic Sciences Sub-field : The Subfield of Arabic Language and Rhetoric Date : 21.11.2019 Number of pages: XI + 144 + 1 In this thesis, we have tried to examine what kind of functions ‘‘Literal Clues’’ has and determine its meaning. In addition to that, we have tried to evaluate the effect and role of the Theory of Clues in determining the meaning of sentence in Arabic language by practising it with the meaning of sentence and verses. In the introduction part, detailed explanation on the concept of language, which is the main tool of communication, were given and it was emphasised that language is the most basic abilities of man. In the first chapter, the elements that form ‘‘Language’’ on the axis of ‘‘Clue-Content Relationship’’ were examined in detail; word and sentence under the title of ‘‘Clue’’and Lexical, Functional/Grammatical and Contextual types of meaning under the title of ‘‘Content’’. In the meantime we tried to explain how signification of clue on content occurs within the context of signification types. In the second chapter, we have mentioned ‘‘The Copceptual Meaning of Clues’’and also its term meaning. Again, under this title, we have tried to explain the other notions that are related to Clues in form of subtitles. In the third chapter, we have tried to explain the types of Clues in line with Temam Hassan’s perspective on this topic, under the title of Verbal Clues in Arabic Language. We have studied the subject in detail, by explaining the Literal Clues that are related to our topic, from The Types of Clues. We have tried to express the role and decisiveness of Verbal Clues on determining meaning through sentences and verses.