Ahkamu'l-Muavvikin ve Rivayetuhum Fi'ş Şeriati'l-İslamiyye

Abstract

İslam Şerî'atında Engellilerin Hükümleri başlıklı bu çalışma özel bakıma ihtiyaç duyanlar ve onlar için şer'î hukuk bakımından onlarla ilgili problemleri ele alan fıkhî ilmî bir araştırmadan ibarettir. Bu bakımdan bu çalışma Eski ve yeni olmak üzere toplumlardaki engellilik olgusu olan toplum hayatına ilişkin önemli bir problemi çözmektedir. Başta fakihler olmak üzere eski bilgiler İslam şerî'atındaki verilere dayanarak bu konuyu tartışmıştır. Bu çalışma ise şeriat bakımından bu problemi yeniden incelemektedir. Çalışmada özellikle "engelli" kavramı ve bu konuda o kavramla ilişkili olan diğer kavramlar ele alınmaktadır. Özel bakıma ihtiyaç duyanların yeri incelenmekle birlikte insanın musibetler ve sıkıntılarla sınanmasındaki ilâhî hikmet açıklanmaktadır. İki bölüm ve sonuçtan oluşan bu çalışmada İslam şerî'atında engellilerin hakları olarak saygınlık hakkı, toplumda yaşama hakkı, mal edinme hakkı, çalışma hakkı, eğitim hakkı, sosyal sorumluluk olmak üzere diğer hakların hepsi ilk bölümde incelenmektedir. İkinci bölümde ise taharet, ibâdât, muâmelât, nikâh, evlilik ve boşanma olmak üzere İslam fıkhında engellilerle ilgili şer'î hükümler ele alınmaktadır. Çalışmanın sonuç bölümünde ise araştırmada varılan sonuçlar yer almaktadır. Sonuçlardan en önemlisi ise şeriatın özel bakıma ihtiyaç duyanlar için özel hakları maddî ve manevî bakımdan garanti altına almasıdır. Söz konusu özel haklar ise yeme, içme, barınma, giyim, eğitim, mal edinme, toplumdaki sosyal faaliyetlerin bütününe katılma ve benzeri haklardır.

The Rights of the Handicapped in the Islamic Law Abstract This research deals with an important issue relating to disability and unsociability. Our Islamic religion scholars in former times discussed this topic in accordance with the chief Islamic legislation sources and the supplements that followed. This research tries to specify the problem and illustrate what scholars said this respect. Also, it defined the disability and the wisdom behind it, the principle of joint responsibility within the small community and the social solidarity as well and the different between them. Moreover, I pointed out to the Islamic law principles that implant the spirit of joint responsibility, its resources, bases and illustrated low Islamic regulated it. I refereed also to the public services Islam extended in this respect in the ages of its prosperity. Thus we can identify the right of the handicapped person from an Islamic point of view and low the can be guided and rehabilitated, in the hope that the can mingle with society members within the limits of the power and abilities, so that he can enjoy tranquility and peace. After discussing the topics this research come to its very important results

هذا البحث المعنون بـ )أحكام المعوقين في الشريعة االسالمية( عبارة عن دراسة علمية فقهية لقضية ذوي االحتياجات الخاصة وما يتعلق بهذه الفئة من حيث الحقوق الشرعية لهم، ويعالج قضية مهمة متعلقة بحياة المجتمع، وهي ظاهرة اإلعاقة في المجتمعات، قديما وحديثا، وقد ناقش الفقهاء والعلماء القدامى هذا الموضوع، واعتمادا على ما ورد في الشريعة اإلسالمية، جاء هذا البحث للحديث عن هذه المشكلة من منظورة الشريعة، وقد تحدث فيه الباحث عن مفهوم اإلعاقة والمصطلحات األخرى المتعلقة بهذا الموضوع، كما تطرق إلى بيان مكانة ذوي االحتياجات الخاصة في دين اإلسالم، وتوضيح الحكمة اإللهية في سنة ابتالء االنسان بالفتن والمصائب، ثم تناول حقوق المعوقين في الشريعة اإلسالمية من حق التكريم، والعيش في المجتمع، وحق التملك والعمل والتعليم والتكافل االجتماعي وجميع الحقوق األخرى كل ذلك في الفصل األول، أما في الفصل الثاني، فقد فصل الباحث القول في بيان االحكام الشرعية للمعوقين في الفقه اإلسالمي، من أحكام الطهارة، والعبادات، والمعامالت، والنكاح والطالق والزواج. وانتهى البحث بجملة من النتائج، أهمها أن الشريعة عملت على توفير ضمان الحقوق الخاصة والعاملة لذوي االحتياجات الخاصة من الناحيتين المعنوية والمادية، من حقوق االكل والشرب والمسكن والملبس والعيش والتعليم وحق التملك، والمشاركة في المجتمع في كل األنشطة االجتماعية واإلنسانية إلى درجة دمجهم في المجتمع لشريحة حية قادرة على التفاعل واإلنتاج.