Kâr payı ve faiz oranları üzerine nedensellik analizi: Türkiye ve Malezya karşılaştırması

Abstract

Faizsiz bankalar, İslami kurallara uygun faaliyet yürüten finansal kurumlardır. İslamiyet'te faizin yasak olması Müslüman kesim tarafından alternatif banka olarak görülen faizsiz bankacılık sisteminin kurulmasında temel etken olmuştur. Faizsiz bankacılık sistemi 1963 yılı itibariye Müslüman nüfusun yoğun olduğu ülkelerde kurulmuş ve hızla gelişmeye başlamıştır. Türkiye'de faizsiz bankacılık sistemi 1985 yılında kurulan iki Özel Finans Kurumu (ÖFK) ile başlamıştır. ÖFK'lar 2005 yılında çıkarılan kanun ile Katılım Bankası adını almıştır. Türkiye'de 2021 yılı itibariyle 6 tane katılım bankası faaliyet göstermektedir. Çalışma kapsamında, Türkiye ve Malezya'da faaliyet gösteren faizsiz bankalar ile konvansiyonel bankalar arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla, aylık ortalama kâr payı oranları ile aylık ağırlıklı ortalama mevduat faiz oranları arasındaki nedensellik ilişkisi, Toda – Yamamoto nedensellik analizi yapılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Türkiye'nin 2010-2019 ve Malezya'nın 2015-2019 dönemi aylık verileri kullanılarak kâr payı ile faiz oranları arasındaki nedensellik ilişkisi Eviews10 istatistik programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Yapılan ekonometrik analiz sonucunda, Türkiye'de konvansiyonel bankaların mevduat faiz oranlarından, İslami bankaların müşterilerine dağıttığı kâr payı oranlarına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu, Malezya'da ise mevduat faiz oranları ile kâr payı oranları arasında nedensellik ilişkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlardan yola çıkılarak iki ülkenin faizsiz bankacılık sistemi karşılaştırılmıştır. Malezya'da, faizsiz bankacılık sisteminin bankacılık sektöründeki payının yüksek olmasından dolayı, kâr payı oranlarının faiz oranlarından etkilenmediği görülmüştür. Ancak Türkiye'de kâr payı oranlarının faiz oranlarından etkilendiği görülmüştür. Bu nedenle Türkiye'de de faizsiz bankacılık sisteminin gelişmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Interest-free banks are financial institutions that operate in accordance with Islamic rules. The prohibition of interest in Islam has been the main factor in the establishment of the interest-free banking system, which is seen as an alternative bank by the Muslim segment. The Islamic banking system was established in 1963 in countries with a large Muslim population and began to develop rapidly. Founded in 1985, interest-free banking system in Turkey two Private Finance Institute (ÖFK) has started with. ÖFK's were named Participation Bank with the law enacted in 2005. As of 2021, one participation bank in Turkey 6 shows the activities. In this study, Turkey and the interest-free banks operating in Malaysia to learn the relationship between conventional banks, the average monthly profit causal relationship between interest rates and monthly weighted average interest rates on deposits, Toda - Yamamoto has tried to establish the exact causality analysis. Turkey's 2010-2019 and 2015-2019 period, Malaysia's monthly data, Eviews10 were analyzed through statistics program. As a result of the econometric analysis carried out, the conventional banks in Turkey, interest rates on deposits of Islamic by banks is a unidirectional causal relationship to the dividend rate distributes to its customers, while in Malaysia dividends with interest rates on deposits rates among reached the conclusion that there is causality. Based on the results obtained, the interest-free banking systems of the two countries are compared. In Malaysia, due to the high share of the interest-free banking system in the banking sector, it has been observed that the dividend rates are not affected by interest rates. However, interest rates were affected in the dividend rate in Turkey. Therefore, it is emphasized the necessity of development of the Islamic banking system in Turkey.