Alevi/Bektaşi öğretisinde insan-ı kamil anlayışı ve ahlak gelişimi üzerine genel bir değerlendirme

Abstract

Özet: Bektaşîlik, adını 13. yüzyıl Anadolu'sunun İslâmlaştırılması sürecinde etkin bir şekilde faaliyet gösteren ve Hoca Ahmed Yesevî'nin öğretilerinin Anadolu'daki uygulayıcısı konumunda olan büyük Türk mutasavvıfı Haydarî Şeyhi Hacı Bektaş Veli'den alan, daha sonra ise 14. ile 15. yüzyıllarda Azerbaycan ve Anadolu'da yaygınlaşan, 16. yüzyılın başlarında Balım Sultan tarafından kurumsallaştınlan, On İki İmam esasına yönelik sufı/tasavvufi tarikatın adıdır. Hacı Bektaş-ı Veli etrafında toplananlar, Hz. Muhammed'i mürşit, Hz. Ali'yi rehber, Hacı Bektaş Veli'yi de Pir olarak kabul ettiler. Anadolu'da Türk örf, adet, gelenek ve görenekleri ile İslam inancını birleştirerek bireylerin sosyal, kişilik, ahlaki ve mesleki gelişimlerini ve olgunlaşmalarını sağlamayı amaçlamıştır. Her yaş ve her sınıftaki bireylere sosyal hayatı düzenleyen dini, ahlaki ve mesleki değerler kazandınlmış ve böylece aralarındaki sosyal bağlar kuvvetlendirilmiş, güzel ahlaklı ve akl-ı selim bireylerden oluşan sağlam bir sosyal doku oluşturulmuş, "Akla yar, nefse düşman olan faziletli er kişi"ler yetiştirilmesi amaçlanmıştır. Bu bildiri de Anadolu kültür ve medeniyet tarihi içinde, önemli bir yaygın eğitim kurumu olarak önemli işlevler üstlenmiş olan Alevi/Bektaşi öğretisinde insan-ı kamil anlayışı ve ahlak gelişimi ele alınmıştır. Bu konuda alan yazın taraması yapışmıştır.